مجله معتبر بریتانیایی بنکر، خانم الویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه را بهترین سکاندار پولی ناحیه اروپا در سال ۲۰۱۷ معرفی کرد. شباهت ابرچالشهای اقتصادی روسیه با ایران و امید به یافتن راه حل مناسب، انگیزه ما برای نقل مطلب بوده است.
در آستانه روز زن، داستان یک زن موفق در نجات اقتصاد کشورهمسایه مان روسیه را ذکر می کنیم. به این امید که زنان جامعه ما نیز با رشد و بالندگی به جایگاه شایسته خود در جامعه ایرانی دست یابند. توجه بفرمایید که عنوان مطلب، الهام گرفته شده از داستانی با نام دختری با کفش های آهنی و فیلم ایرانی دختری با کفش های کتانی است. کفش آهنی استعاره ای است از تلاش و پیمودن راهی سخت با سرسختی و مداومت تا حصول نتیجه.
مجله معتبر بریتانیایی بنکر (The Banker) بهعنوان یکی از معتبرترین نشریات پژوهشی این حوزه ، خانم الویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه را بهترین سکاندار پولی ناحیه اروپا در سال ۲۰۱۷ میلادی معرفی کرد. انتخاب نابیولینا در کنار بانکداران مطرحی مانند ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اتحادیه اروپا و مارک کارنی، رئیس بانک انگلستان که پیشتر رئیس بانک کانادا بود از برتری خاصی حکایت داشت. هر سه بانکدار تجربه بحران و رکود را داشتند و بسته نجات موفقی برای خروج از بحران را طراحی و اجرا کرده بودند. اما آنچه نابیولینا را از آنها مجزا میکرد، عملکرد موفق وی در کشوری بود که استقلال بانک مرکزی تعریف خاصی نداشته و کرملین با محوریت ولادیمیر پوتین با همراهی نزدیکان تقریبا یکجنس او قدرت اصلی در تصمیمگیری درباره اقتصاد روسیه بهشمار میرفت.
علاوهبر تفاوت زمین و مقررات بازی (محیط کسب و کار) در مسکو با لندن و فرانکفورت، حساسیت و وابستگی متقابل نرخ ارزبه بهای جهانی نفت، شوکهای داخلی، خارجی،سیاسی و اقتصادی نیز بر سختی ماموریت بانکدار روسیه میافزود. با این حال، وضعیت زمین بازی در شرایط بحرانی اهمیتی ندارد و تنها تمرکز بر عملکرد مثبت، ملاک موفقیت سیاستگذاری پولی به شمار می رود.
نابیولینا مبارزه خود را با نرخ تورم، ساختار زامبیوار سیستم بانکی روسیه و انتظارات هدایتنشدهای که عامل بیثباتی نرخ بهره نیز میشد، آغاز کرد. نشریه بنکر، موفقیت نابیولینا در کنترل همزمان نرخ تورم و بهره بانکی در روسیه را یکی از مهمترین دستاوردهای او میداند.
بیوگرافی خانم رییس کل
الویرا نابیولینا در سال ۱۹۶۳ میلادی در یوفای روسیه متولد شد. مادرش کارگر کارخانه و پدرش راننده بود. الویرا در سال ۱۹۸۶ مدرک کارشناسی اقتصاد را دانشگاه دولتی مسکو کسب کرد. او در سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ در اتحادیه علم و صنعت مشغول بهکار بود و پس چند سال کار به عنوان مشاور، عضویت در هیاتمدیره اتحادیه شرکتهای صنعتی و کارآفرینان روسی، نهایتا در وزارت تجارت و توسعه اقتصادی روسیه مشغول به کارشد. وی در سال ۱۹۹۷ به معاونت وزارت اقتصاد رسید و مدتی هم در بخش خصوصی و مرکز تحقیقات استراتژیک روسیه مشغول به کار بود . در سال ۲۰۰۰ میلادی با روی کار آمدن ولادیمیر پوتین به وزارت اقتصاد بازگشت و تا سال ۲۰۰۳ بهعنوان معاون اول وزیر تجارت و توسعه اقتصادی کار کرد.از سال ۲۰۰۳ تا سپتامبر ۲۰۰۷ نابیولینا بهطور همزمان بهعنوان رئیس مرکز توسعه استراتژیک و مشاور ارشد روسیه درکسوت ریاست گروه ۸ وسپس وزیرتجارت و توسعه اقتصادی روسیه شد. وی سرانجام در سال ۲۰۱۳ میلادی بهعنوان دستیار رئیسجمهور و رئیسکل بانک مرکزی روسیه برگزیده شد.
حامیان بانو
آقای کراف مدیرعامل اسبربانک، بزرگترین بانک روسیه که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ میلادی وزیر اقتصاد روسیه بود از حامیان قدیمی خانم رییس کل و یکی از نزدیکترین چهرههای اقتصادی به پوتین است. علاوه بر نزدیکی کاری با بانکداران، همسر نابیولینا، آقای کوزمینف نیز رئیس دانشگاه عالی اقتصاد و یکی از تاثیرگذارترین چهرههای علمی اقتصاد روسیه بود که شانس وی را برای پیشرفت بیشتر میکرد.
ابرچالشهای اقتصاد روسیه یا مصائب بانو
نابیولینا ظرف ۵ سال ابتدایی فعالیت خود با چالشهای بسیاری از جمله سقوط بهای نفت، تضعیف ارزش پول ملی، افت شدید حجم ذخایر ارزی، تورم دورقمی، رشد بانکداری سایه، تحریمهای اقتصادی اتحادیه اروپا و آمریکا وافت شدید نرخ رشد تولید ناخالص داخلی روبرو شد.
نابیولینا در فاز نخست با تزریق ارز و سپس افزایش نرخ بهره بانکی به نوسانات اقتصادی واکنش نشان داد. روبل که بهشدت تضعیف شده بود پس از اجرای این اقدامات که با رشد نرخ بهره تا ۱۷ درصد دنبال شد، بهآرامی ثبات نسبی را تجربه کرد؛ اما اصلاحات بنیادین نظام بانکی با قدرت و در راستای اهداف بلندمدت ادامه یافت.
الگوی تکراری و رایج تزریق ارز مدیریتشده به بازار در سیستم بانکی فعال و سالم نتیجه بهتری میدهد. اما زمینبازی روسیه چنین امکانی را برای سیاستگذاران نداشت. پس از ناتوانی پروسه تزریق ارز، نرخ بهره ظرف زمان کوتاهی ۲ برابر شد؛ اما سیاستگذاران پولی استفاده از این ابزار را به تنهایی برای کنترل شرایط، کافی نمیدانستند. نابیولینا مکانیزم نرخ شناور ارز را بهعنوان چاره اساسی نجات روبل در بلندمدت به اجرا درآورد.
چرخش به مکانیزم شناورسازی ارز
براساس نظریه سهگانه ناممکن، امکان انتخاب تنها ۲ گزینه از بازار باز سرمایه، استقلال سیاست پولی و نرخ ارز ثابت وجود دارد. در چارچوب این نظریه در جهانی که بازار سرمایه کشورها به روی ﺟﺮﯾﺎﻧﺎت ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺎز اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺮخ ارز ﻣیخکوب شده ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﻣﻘﺎﻣﺎت پولی آن ﮐﺸﻮر را وادار میﺳﺎزد ﮐﻪ بین ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺗﺠﺎری ﻧﺎﺷﯽ از این مکانیزم و اﺳﺘﻘﻼل ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎی ﭘﻮﻟﯽ، یکی را انتخاب نمایند.
رهایی از اختلال در ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎی ﮐﻼن اﻗﺘﺼﺎدی
در نظام میخکوب ارزی، سیاستگذاری پولی باید با کشوریا نهادی که به عنوان ارز مبدا برای اجرای سیاستگذاری انتخاب شده است، هماهنگی داشته باشد. البته هماهنگی به معنای تقلید نیست. زیرا چنانچه تغییرات شدید در آمریکا یا اتحادیه اروپا رخ دهد و کشورهایی که نرخ ارز خود را به دلار ویورو میخکوب کردهاند هماهنگی کافی با این تغییرات نداشته باشند؛ این مکانیزم ارزی تنها به زیان آنها منتج خواهد شد.
این زیان برای کشورهای متکی به نفت مانند روسیه و ایران، شدیدتر از کشورهایی است که تنوع تجاری بیشتری دارند. به نظر می رسد یکی از دلایل ثبات اقتصادی بیشتر امارات متحده عربی در مقایسه با ایران و روسیه، همین هماهنگی و داشتن تنوع اقتصادی به واسطه فرهم کردن زمین بازی مناسب برای فعالیت های اقتصادی از جمله توریسم باشد.
عدم تعادل تراز تجاری در اقتصاد جهانی، اختلال در بازارهای مالی از طریق نوسانات نرخ بهره حقیقی و تقویت اثرنوﺳﺎنات ﻗﯿﻤﺖ ﻧﻔﺖ بر ادوار تجاری نیز سایر مشکلهای نظام ارزی غیرشناور هستند.
سکاندار پولی دولت پوتین خواستار پایان دادن به بحران ارزی سال ۲۰۱۴ و ختم پرونده وابستگی شدید روبل به فرازونشیبهای قیمت نفت شده بود و خواسته خود را با اجرای بسته شناورسازی دنبال کرد. نابیولینا مدعی بود تعیین نرخ برابری دلار به روبل در صورتی که به وسیله بازار آزاد انجام شود، وابستگی به نفت را در بلندمدت از میان خواهد برد و دست سفتهبازان را از کنترل روند بازار کوتاه میکند.
همزمان با سپردن مسوولیت تعیین نرخ روبل به بازار، آمادهسازی افکار عمومی در جهت کنترل هجوم تقاضا در نوسانات ارزی نیز پیگیری میشد. برنامه مداخله با تزریق روزانه ۳۵۰ میلیون دلاربه بازار پایان یافت. در نتیجه، عدممداخله دولت در تعیین نرخ بهره به جامعه منتقل شد تا جایی که اعتماد به سیاست پولی بانک مرکزی و بهویژه شخص نابیولینا بازگشت.
مبارزه با سریال بحران های سه گانه
بحرانِ اقتصادی روسیه ریشهگرفته از سقوط بهای نفت، تنشهای ژئوپلیتیک و تحریمهای اقتصادی از سوی دولتهای غربی بود. اما خروج از بحران توسط بانک مرکزی این کشور کلید خورد. چراکه بحرانهای مالی روسیه همواره با سقوط ارزش پول ملی و مشکلات مزمن در سیستم بانکی آمیخته میشد. اما فرمانده جدید بانک مرکزی روسیه با استراتژی جدیدی به مبارزه با این مصائب اقتصادی تکرارشونده رفت و این کشور را از میان دالان مشکلات به ناحیه امنتری هدایت کرد.
نرخ رشد اقتصادی که پس از سال ۲۰۱۴ دو سال در محدوده منفی ثبت میشد، به آرامی وارد کرانههای مثبت شد. براساس پیشبینی صندوق بینالملل پول این نرخ برای روسیه اگرچه با کندی، اما تا سال ۲۰۲۳ بالای یک درصد خواهد بود. نرخ تورم در ابتدای سال ۲۰۱۶ به ۹/ ۱۲ درصد رسیده بود، نرخی که از سال ۲۰۰۸ میلادی رکورد تورم روسیه محسوب میشد. بر اساس دادههای صندوق بینالمللی پول نرخ تورم روسیه که از سال ۱۹۹۲ میلادی هرگز از ۱/ ۶ درصد کمتر نشده بود، تا پایان سال ۲۰۱۶ میلادی به زیر ۶ درصد رسید.
مدیریت انتظارات
نابیولینا سال ۲۰۱۶ میلادی را نقطه چرخش رویکرد جامعه و متخصصان، نسبت به انتظارات تورمی توصیف کرد. در واقع در ابتدای سال ۲۰۱۶ انتظارات تورمی فعالان بازار فراتر از هدف بانک مرکزی گزارش میشد، اما پس از گذشت یک سال سطح انتظارات به نرخ هدف ۴ درصدی بهمرور نزدیکتر شد و انتظارات تورمی در بازارها تا پایان سال ۲۰۱۷ میلادی بین ۵/ ۵ و ۷/ ۵ درصد گزارش شد که فاصله اندکی با نرخ هدف بانک مرکزی را نشان میداد.
در واقع اقدامات نابیولینا در این سالها بدون مخالفت جدی از سوی منتقدان وی باعث شد اعتمادعمومی به زنی شکل بگیرد که کمتر صحبت میکند یا اگر صحبت میکند با آرامش و توجه به عمل به وعدههایش است. حتی زمانی که برنامه ادغام بانکها اجرا شد و مخالفان زیادی بروز پیدا کردند نیز بانکداران خبره دیگر به حمایت از نابیولینا پرداختند و بانکهای ادغامشده به دست افراد باسابقهای گذاشته شد تا از سلامت بانکها اطمینان حاصل شود.
نزول تورم؛ آمادگی برای کاهش نرخ بهره
کاهش نرخ تورم میتواند مترادف با افت نرخهای بهره بانکی باشد که بهعنوان اهرم مهارکننده تورم طراحی شده اند. آرزوی دیرین بانکداران روسیه ، افت همزمان نرخ تورم و بهره بود. در سال ۲۰۱۶ میلادی، این نرخ یک درصد تقلیل یافت و در پایان سال به ۱۰ درصد رسید. شاید نزدیکترین افراد به سکاندار پولی روسیه در ابتدای سال کاهش نرخ تورم تا این حد را تصور نمیکردند اما دستاورد نابیولینا کاهش همزمان دو نرخ مقاوم به نزول (تورم و بهره بانکی) بود که او را بهعنوان یکی از برجستهترین روسای بانکهای مرکزی دنیا معرفی کرد.
غربال سیستم بانکی؛ افزایش کارکرد ابزار پولی
سیستم زامبی وار بانکداری روسیه دچار مشکلات بنیادین بسیاری شده بود که عدم وصول به موقع مطالبات فقط یکی از آنها بود.یکی دیگر از معضلات عمیق اقتصاد روسیه بههمریختگی بخش بانکداری در ابعاد مختلف بود.
در تاریخ اول ژوئن سال ۲۰۱۳ میلادی، تعداد ۹۵۶ موسسه اعتباری در روسیه فعالیت میکردند. اما بانک مرکزی روسیه از ابتدای جولای آن سال، پروسه لغو مجوز بانکهای ریسکآفرین و غیراستاندارد را آغاز نمود. در مجموع حدود ۳۲۴ بانک مختلف همراه با موسسات مالی و غیربانکی دیگر وارد لیست اصلاحات صنعت بانکداری روسیه شدند.
این موسسات مالی، دارای عملکردی ضعیف، راهبردی پرریسک و بیپروا از ورشکستگی بودند که در این طرح چند ساله با ابطال مجوز، اصلاحات عمقی یا ادغام با سایر بانکها- به منظور نظارت بر کیفیت عملکرد آنها- مواجه شدند. در میان بانکهایی که مجوز خود را از دست داده بودند ۱۲ بانک بزرگ که در لیست ۱۰۰ بانک اصلی روسیه از حیث دارایی بودند نیز وجود داشت. حضور بانکها در تراکنشهای مشکوک فقط یکی از دلایلی بود که به تنهایی دلیل کافی برای لغو مجوز بانک را برای رگولاتوری محفوظ نگه میدارد. به این ترتیب، مجوز ۱۶۱ بانک به همین جرم لغو شد.
در ماه مه سال ۲۰۱۷ تعداد این موسسهها به ۶۰۰ واحد تنزل یافت. ولی پیگیری مداوم برنامه ریسکزدایی نظام مالی روسیه و نظارت موثربر آن ادامه یافت.در نتیجه بهمرور حجم تراکنشهای نامتعارف و مشکوک در ترازنامه بانک مرکزی روسیه از حدود ۱۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار درابتدای سال ۲۰۱۳میلادی به رقم ۴۰۰ میلیون دلار درنیمهدوم سال ۲۰۱۶ کاهش پیدا کرد.
روسیه در سال ۲۰۱۴ میلادی نزدیک به 4 درصد GDP این کشور را برای حمایت از بخش مالی صرف کرد و از ابتدای سال ۲۰۱۷ برنامه اصلاح نظام بانکی را پی گرفت که هدف آن تقویت بخش نظارت بانکی در راستای تداوم ریسکزدایی و افزایش بهرهوری بانکها بود. براساس ارزیابی بانک مرکزی روسیه، موسسههای مالی بهطور کلی نسبت به شوکهای خارجی مقاومتر شدند و پس از گذراندن سختیهای سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ میلادی در حال حاضر به اندازه کافی برای تامین مالی اقتصاد توانمند شدهاند. علاوهبر این نسبت مطالبات غیرجاری به بانکها نیزافزایش نیافته است.
صندوق بازنشستگی؛ منبع بلندمدت تامین پویایی اقتصاد
در نظام بانکی و اصطلاحات اقتصادی اگر سیستمی دارای ثروت خالص صفر باشد، ولی به مدد حمایتهای مالی و اقتصادی دولت همچنان به فعالیت اقتصادی ادامه دهد بهعنوان زامبی تلقی میشود. هماکنون نیز سیستم بازنشستگی روسیه یک زامبی مسخ شده یا مرده متحرک اقتصادی است؛ زیرا مصارف آن از منابعش بیشتر شده است. در حالی که به اعتقاد نابیولینا، این صندوق باید به مهمترین منبع مالی بلندمدت برای اقتصاد روسیه تبدیل شود.
مهمترین چالش های صندوق بازنشستگی
1- افزایش هزینه های صندوق: در فاصله سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۸ میلادی، روسیه بین ۵ تا ۶ درصد تولید ناخالص داخلی خود را برای پرداخت دستمزدهای بازنشستگان هزینه میکرد. اما، طی یک دهه گذشته با افزایش حقوق بازنشستگی توسط دولت، این درصد به ۸ تا ۹ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یافت.
رشد دستمزد در سال۲۰۰۵ به همراه افزایش شمار بازنشستگان که اکثرشان قبلا در بخش دولتی و نیمه دولتی مشغول به کار بوده اند از ۵/ ۳۸ میلیون نفر در فاصله سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۸ میلادی به بیش از ۵/ ۴۱ میلیون نفردرسالهای اخیر موجب افزایش هزینه های صندوق شده است. همچنین پیش بینی می شود تعداد بازنشستگان تا سال ۲۰۲۰ میلادی به بیشتر از ۴۴ میلیون نفر برسد.
2- کاهش درآمد: تحریم و محدودیت دسترسی این کشور به منابع مالی بانکهای خارجی و تنزل قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ میلادی باعث شد که درآمد این کشور مانند دیگر کشورهای نفتخیز از محل فروش نفت به حداقل برسد. همچنین، بیش از یک دهه است که شمار شاغلان روسیه در سطحی معادل ۷۵ میلیون نفر تثبیت شده است و انتظار میرود این تعداد درسالهای آتی کاهش یابد. این بحرانی است که سمت درآمدی صندوق بازنشستگی و اقتصاد روسیه را مانند دیگر کشورهای صنعتی اروپای غربی تهدید میکند.
3- استفاده از صندوق بازنشستگی برای تکمیل پروژههای زیرساختی: ازآنجا که شرکتهای بزرگ روسی بعد از تحریمهای خارجی توان استقراض از موسسات مالی و بانکهای خارجی را نداشتند، استفاده از منابع مالی صندوقهای بازنشستگی برای اجرای پروژههای زیرساختی، عمدتا در توسعه حوزههای نفت و گاز طبیعی دراولویت قرار گرفت. ولی مساله این است که بخش زیادی از این پروژهها بیش از نیازفعلی این کشوراست. در واقع به هزینه نسل آینده در توسعه توان تولید و صادرات نفت و گاز طبیعی سرمایهگذاری شد. همچنین نمی توان با جدیت در مورد سودآوری این پروژهها صحبت کرد. بنابراین به نظر می رسد در شرایط فعلی بهترین کار این است که دولت حداقل برداشت از صندوق بازنشستگی برای تکمیل این پروژهها را داشته باشد.
راه حل مشکل صندوق بازنشستگی:
این مساله از ابتدای سال ۲۰۱۷ به عنوان یکی از مهمترین پروژههای مشترک بانک مرکزی با وزارت دارایی ودولت و تحت نظارت بانک مرکزی مطرح گردید. تشکیل صندوق بازنشستگی با مفهومی متفاوت و از طریق همکاری چندجانبه راهی پارلمان شد.
کسری سالانه بیش از پنجاه میلیارد دلاری این سیستم، حتی برای کشوری که میلیاردها دلار فروش نفت و گاز دارد، میتواند زمینهساز ورشکستگی آن شود. به همین دلیل در اولین گام هر سال سن بازنشستگی در کشور شش ماه افزایش خواهد یافت تا اینکه به تدریج به ۶۳ تا ۶۵ سال برسد . افزایش سن بازنشستگی باعث می شود مردم برای سالهای طولانیتری مالیات و حق بیمه بپردازند. درنتیجه، انتظار می رود درآمدهای صندوق از هزینه هایش بیشتر و مشکل به تدریج حل شود.
هرچند وضع این قانون مانع از وخیمتر شدن اوضاع مالی سیستم بازنشستگی شده ولی نتوانسته بحران را برطرف کند و هنوز هم این سیستم با مشکلات زیادی روبهرو است.
آگاهیبخشی عمومی؛ کاهش مداخله دولت؛ بازار باز هوشمند
خواست مشترک نابیولینا و پوتین برای ختم پرونده وابستگی شدید روبل به فرازونشیبهای قیمت نفت با اجرای بسته شناورسازی کلید خورد. نابیولینا مدعی بود، تعیین نرخ برابری دلار به روبل در صورتی که به وسیله بازارآزاد انجام شود، وابستگی به نفت را در بلندمدت از میان خواهد برد و دست سفتهبازان را از کنترل روند بازار کوتاه میکند.
همزمان، آمادهسازی افکار عمومی در جهت کنترل هجوم تقاضا در نوسانات ارزی نیز پیگیری میشد. همچنین برنامه مداخله بانک با تزریق روزانه میلیون دلاری متوقف میشود و عدممداخله دولت در تعیین نرخ بهره به جامعه منتقل میشود تا جایی که اعتماد به سیاست پولی بانک مرکزی بازگردد.
توجه خاص نابیولینا به انتظارات عمومی و نقش قابلتوجه آن در شرایط پرنوسان از پروژه دیگر وی کاملا مشهود است. نابیولینا مقامات رده متوسط اقتصادی کشور را ملزم به فراگیری آموزشهای خاص درباره شیوه تعامل با اجتماع در مورد مباحث اقتصادی کرده است. آگاهسازی عمومی از آنچه درواقعیت رخ داده برای نابیولینا از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ چراکه تحریف سفتهبازان یا منتفعان نوسانات اقتصادی با این شیوه خنثی خواهد شد و بازار باز بدون اعوجاج و بهصورت هوشمند به کار خود ادامه خواهد داد.
شرایط تحت کنترل است به گیرنده های خود دست نزنید
نشست ارزی مسکو اخیرا برگزار شد. رئیس بانک مرکزی روسیه در این نشست ضمن اشاره به ریزش ارزش روبل، اصرار داشت که دلیلی برای نگرانی فراگیر وجود ندارد. اقتصاد روسیه در حال تطابق با شرایط جدید است و رگولاتوری ریسک خاصی برای ثبات مالی اقتصاد تشخیص نداده است. رویدادهایی که اخیرا شرایط را تغییر دادهاند، منجر به اصلاح در بازارها خواهند شد. در چنین شرایطی، نوسانات شدید اجتنابناپذیر هستند؛ اما اقتصاد روسیه در حال تطبیق با ریسکهای خارجی است.
توصیه به جامعه
همزمان با سقوط بازارها در روسیه، کارشناسان، بانکداران و مقامات اقتصادی پروسه آرامسازی اجتماعی را آغاز کردند. پرهیز از تصمیمگیری احساسی پیام مشترک آنان به سرمایهگذاران بود. تحلیلگران، بهترین استراتژی ممکن برای مقابله با شوک جدید را عدممقابله عنوان کردند. آنها به سرمایهگذاران اطمینان دادند که پایان هراس در بازارها به پایان فروش داراییهای روسی منتهی خواهد شد. بنابراین پایان نزول شاخصها و روبل منجر به ایجاد فرصتهای سرمایهگذاری جدید و جذابی میشود.
منبع عکس: اینترنت، سایت اکتیو، آرشیو تصاویریک مسابقه ورزشی
منبع اولیه متن: دنیای اقتصاد، مورخ 28 بهمن 1397 خلاصه شده همراه با تغییرات در متن
ارسال نظرهای شما :