منطقه‌ی جنوب آسیا با تکیه بر نیروی جوان و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند، ظرفیت‌های لازم را برای تبدیل شدن به هاب نوآوری در جهان دارد و می تواند فرصت خوبی برای الگوبرداری ما باشد.
انقلاب چهارم صنعتی*، انقلابی است که فناوری‌های جدید همچون هوش مصنوعی، وسایل نقلیه‌ی خودران، بلاک چین و دیگر دستاوردهای قرن ۲۱ در آن خیل هستند. منطقه‌ی جنوب آسیا، ظرفیت‌های لازم برای مطرح شدن در این زمان و تبدیل شدن به هاب نوآوری را دارد. منطقه‌ی جنوب آسیا، جمعیتی جوان دارد که ارتباط خوبی با پیشرفت های فناورانه‌ی جهانی دارند. علاوه‌بر آن، فرصت‌های متعددی به‌وسیله‌ی همین فن آوری‌های جدید در منطقه ایجاد شده‌اند و نیروی کار عظیم و تحصیل‌کرده نیز در جنوب آسیا حضور دارند.
ظهور و رشد این فناوری‌های جدید، فرصت‌های جذابی را برای حل مشکلات سیستماتیک در منطقه‌ی جنوب آسیا فراهم کرده‌اند. البته، کمبود دانش درباره‌ی فناوری‌های جدید، سیستم‌های کنونی ناپایدار و ترس از اثرات منفی این فناوری‌ها، مانع از به‌کارگیری گسترد‌ه‌ی آن‌ها می‌شود. برای رفع موانع مذکور، تمامی ذی نفعان باید در استفاده از راهکارهای زیر با یکدیگر همکاری کنند.
۱- حفظ سرعت نوآوری
پروفسور کلاوس شواب، بنیان‌گذارومدیرارشداجرایی مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum) است. او اعتقاد دارد گروه‌های دخیل در منطقه‌ی غرب آسیا باید حکمرانی شرکتی چابک - به معنی مدیریت چابک در قانونمندسازی فناوری - و ایجاد تغییرات لازم را به‌کار گیرند. تیم‌های چابک به‌صورت پیوسته تکامل می‌یابند و سیاست‌ها را برای به‌کارگیری تکنولوژی‌های جدید بهینه‌سازی می‌کنند. استفاده از این تیم‌ها، یک برتری استراتژیک به دولت‌ها و سازمان‌ها می‌دهد تا در انقلاب چهارم صنعتی ، پیشروی کنند.
یکی از نکات مهم در پیشروی در انقلاب پیش‌رو، هماهنگی و اتصال دولت‌های قانونگزار در حوزه‌ی فناوری با سازمان‌های آموزشی تغذیه‌کننده و صنعت سازنده‌ی آن است. درواقع رویکردهای بعدی باید در مسیر ایجاد ارتباط بین آموزش، صنعت و دولت انجام شود. همین عدم ارتباط و اتصال، درحال‌حاضر مانع از به‌کارگیری فناوری‌های جدید شده است.
دفاتر انتقال فناوری، یکی از بخش‌هایی هستند که باید در مسیر پیشرفت مناطق درحال‌توسعه، حضور جدی‌تری داشته باشند. این دفاتر، با هدف تجاری‌سازی نوآوری‌ها و تسهیل ارتباط دانشمندان، کارآفرینان و سیاستمداران فعالیت می‌کنند. دانشمندان روی فناوری‌های جدید تحقیق کرده، کارآفرینان بر اساس این فن آوریها شرکت‌های جدید تأسیس نموده و سیاستمداران با تصویب قوانین لازم، به‌کارگیری محصولات نهایی را در جامعه نهادینه می‌کنند.
منطقه‌ی جنوب آسیا برای پیشرفت سریع‌تر، باید اروپا را الگو قرار دهد
تجاری‌سازی سریع‌تر، نتیجه‌ی ورود هرچه سریع‌تر به رقابت فناوری و ایجاد یک چرخه‌ی بازخوردی دائمی بین ذی نفعان متعدد است. علاوه‌بر آن، چرخه به دولت‌ها این فرصت را می‌دهد تا قوانین محلی را برای هماهنگی با فناوری جدید هماهنگ کنند. منطقه‌ی جنوب آسیا برای پیشرفت هرچه بیشتر در انقلاب صنعتی چهارم، باید اروپا را الگو قرار دهد. در این قاره، ارتباط نزدیکی بین دفاتر انتقال فناوری در دانشگاه‌های اروپایی و کمیسیون اروپا به‌عنوان قوه‌ی مجربه‌ی اتحادیه‌ی اروپا وجود دارد.
نقش صنعت در ارتباط بخش‌های مختلف درگیر در جامعه، قابل چشم‌پوشی نیست. صنعتگران می‌توانند نقشه‌ی راهی برای قانونمندکردن فناوری در اختیار سیاستمداران قرار دهند. به‌علاوه، آن‌ها به دانشگاه‌ها مشاوره می‌دهند تا برنامه‌های درسی را باهدف تربیت نیروی کار حرفه‌ای و مناسب برای فرصت‌های کاری آینده، تدوین کنند.
۲- اعتماد سازی به فناوری و ورود به‌عنوان اولین بازیگر
بسیاری از کشورهای جنوب آسیا، منتظر تدوین قانون و دستورالعمل از سوی دیگر کشورها هستند تا آن‌ها را برای نیازهای داخلی خود بومی سازی کنند. برنامه‌ریزی، به‌معنای ازدست‌دادن فرصت ورود به‌عنوان اولین بازیگر صنعت است. اولین‌بودن در این صنایع، به‌معنای پذیرش جهانی و بازار پذیرای کسب‌وکارهای جدید خواهد بود.
در سوئیس، منطقه‌ای به نام Crypto Valley شروع به‌کار کرده است که نمونه‌ای موفق از سیاست‌های دولتی در جهت برداشتن موانع قانونی محسوب می‌شود. با برداشتن موانع، اکوسیستمی از محصولات پیشگام در صنعت ارز دیجیتال در این منطقه ایجاد شد که در پی آن، سرمایه‌گذاری‌های بزرگی توسط بخش خصوصی و دولتی انجام پذیرفت.
نکته‌ی جالب توجه در ترس از فناوری‌های جدید، جذابیت عملکرد مخرب آن‌ها نزد رسانه‌ها است. به بیان‌دیگر، ایجاد ترس از تصاحب شغل توسط هوش مصنوعی، تخریب سیستم‌های مالی به واسطه توسعه ارزهای دیجیتال و عملکرد اشتباه وسایل نقلیه‌ی خودران، مخاطب بیشتری نسبت به اخبار فواید فناوری دارد. راهکار مفید برای جلوگیری از ایجاد خسارت و همچنین، تشویق مردم به همکاری در استفاده از فناوری‌های انقلاب چهارم، ایجاد فرصت‌های همکاری برای آن‌ها در مراحل تصمیم‌گیری سیاست‌ها و دستورالعمل‌ها است.
برطرف کردن ترس از فناوری‌های جدید یکی از قدم‌های اصلی است.
برای درک بهتر فرصت‌های به‌کارگیری فناوری‌های جدید به این موارد توجه کنید. گزارش اخیر انجمن اقتصاد جهانی درباره‌ی شغل‌های آینده، افزایش شغل را تا سال ۲۰۲۲ پیش‌بینی می‌کند. درواقع، به‌کارگیری هوش مصنوعی در صنایع، درنهایت مانع از رشد فرصت‌های شغلی نخواهد بود. به‌عنوان مثالی از هماهنگی دولت‌ها با ارز دیجیتال و فناوری‌های وابسته، می‌توان واحد ناظر بربازار سرمایه ی کشور کنیا را نام برد. این سازمان بخش ویژه‌ای درکنار بانک مرکزی کشور ایجاد کرده است تا فرصت‌ها و مسیرهای احتمالی را برای استفاده از ارز دیجیتال بررسی کند.
وسایل نقلیه‌ی خودران همچون بهپادها نیز باوجود انتشار انواع اخبار نگران‌کننده، تأثیرات مثبتی بر جوامع داشته‌اند. به‌عنوان مثال برخی از بهپادها برای انتقال داروهای حساس با سرعت بالا در کمپ‌های آفریقایی استفاده می‌شوند. مثال‌های بالا، همگی نشان‌دهنده‌ی تأثیرات مثبت فناوری‌های ساختارشکن و تحول ساز در زندگی روزمره‌ی ما هستند.
باوجود تمامی مزیت‌هایی که برای فناوری برشمرده می‌شود، باید ظرفیت‌ها و فرصت‌های لازم برای شهروندان نیز فراهم شود. به بیان دیگر، طرفداران فناوری و پیشگامان صنعت باید زمینه‌های لازم برای توانمندسازی و افزایش مهارت شهروندان برای شغل‌های آینده را در صدر اولویت‌های خود قرار دهند. ارزیابی و تشریح نقاط مثبت و منفی به‌کارگیری تکنولوژی در جامعه و در ابعاد بزرگ، از دیگر وظایف این پیشگامان فناوری خواهد بود.
نکته‌ی واضح آن است که اقتصادهای جدید، پیرامون فناوری‌های انقلاب چهارم شکل می‌گیرند. به‌بیان‌دیگر دولت‌ها باید سیاست‌های لازم را برای این فناوری‌ها به‌کار بگیرند. رویکرد مذکور برای باقی ماندن در حوزه‌ی پررقابت و پرسود فناوری، ضروری است. دولت‌های جنوب آسیا باید رویکردی جامع را برای سیاست‌گذاری خود به‌کار گیرند. رویکرد جامع در جهت رشد منطقه در همه‌ی زمینه‌ها و ایجاد اعتماد و پذیرش فناوری‌های انقلاب چهارم در همه‌ی بخش‌های جامعه، ضروری محسوب می‌شود. این رویکرد درنهایت مانع از کاهش نرخ رشد، مشکلات بیکاری و ناآرامی جامعه به‌صورت کلی خواهد شد.
۳- سرمایه‌گذاری در آینده
انقلاب صنعتی چهارم، فرصتی را برای جنوب آسیا فراهم می‌کند تا از اقتصاد ارائه‌کننده‌ی خدمات کم‌ارزش به محصولات مبتنی بر تحقیق و توسعه و اکوسیستم نوآورانه تغییر کند. جمعیت این منطقه نزدیک به ۱.۷میلیارد نفر گزارش شده است که بازاری با ظرفیت بالا برای محصولات و خدمات نوآورانه محسوب می‌شود. درنتیجه، دولت‌های حاضر در منطقه‌ی جنوب آسیا برای حرکت هرچه سریع‌تر به‌سمت اقتصاد مبتنی بر نوآوری، باید بخش بیشتری از درآمد ناخالص ملی را به اکوسیستم تحقیق و توسعه اختصاص دهند.
در مسیر تبدیل شدن به مرکز یا هاب فناوری، باید سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی انجام شود که روی فناوری‌های حیاتی آینده فعالیت می‌کنند. به‌عنوان مثال، بخشی از موفقیت‌های اکوسیستم روبهرشد هوش مصنوعی در چین، سلامت در سوئیس و پهپادها در رژیم صهیونیستی، به‌خاطر حمایت‌های دولت و سرمایه‌گذاری در این زمینه‌ها در دهه‌ی گذشته بوده است. این اکوسیستم پشتیبان محققان و کارآفرینان، تاحدودی نسبت به موفقیت و همکاریهای آتی به بازیگران تأثیرگذاراطمینان خاطر داده است.
در کشورهای توسعه‌یافته در زمینه‌های مختلف فناوری، دولت‌هایی که همراه با بخش خصوصی در فناوری‌های روبهرشد سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ریسک را برای سرمایه‌گذاران کاهش داده‌اند. به‌بیان‌دیگر این سرمایه‌گذاری‌های مشترک، پشتوانه سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VC) درحوزه‌هایی است که برای ملت‌ها اهمیت بالایی دارند.
سرمایه‌گذاری باید روی پرورش مهارت نیروی انسانی برای شغل های آینده باشد
همکاری و حضور جامعه‌ی سرمایه‌گذاران خطرپذیر در حوزه‌های جدید فناوری، درکنار همکاریهای دولتی همچون تخفیف‌های مالیاتی برای شرکت‌ها فناوری و سرمایه‌گذاری در مراحل اولیه‌ی استارتاپ‌های فناوری، جریان ایده‌ها را از آزمایشگاه‌ها به بازار واقعی ایجاد می‌کند. بخش دیگر فعالیت، مربوط به بانک‌های منطقه است که تسهیلات کاربردی را برای فعالان بازار فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم فراهم کنند.
اتحادیه‌ی اروپا، برنامه‌ای با نام Horizon 2020 دارد که طی آن، بخش‌های عمومی و خصوصی داخل اروپا را برای پشتیبانی و افزایش شانس موفقیت کارآفرینان حوزه‌های نوآورانه و خصوصا در بحث مشکلات جهانی، گردهم جمع می‌کند. کارآفرینان منطقه‌ی جنوب آسیا نیز درصورت پیاده‌سازی برنامه‌های مشابه، می‌توانند از فرصت‌های ایجادشده بهره‌برداری کنند.
مزیت رقابتی منطقه‌ی جنوب آسیا، جمعیت جوان و تحصیل‌کرده و همچنین میانگین پایین دستمزد است. درنتیجه، مراکز آموزشی و صنعت باید روی دانشجویان و کارمندان خود سرمایه‌گذاری کنند. ارائه‌ی برنامه‌های آموزشی در جهت آماده‌سازی برای بازار شغلی آینده، یکی از این سرمایه‌گذاری‌ها محسوب می‌شود.
ایجاد مناطق آزاد تجاری، یکی از راهکارهای کارگشا در مسیر تبدیل شدن به مرکز نوآوری خواهد بود. دولت‌ها با ایجاد این مناطق و پشتیبانی از بخش‌های تولیدی و شرکت‌های کوچک و متوسط (SMEها) به رشد هرچه سریع‌تر اکوسیستم مزبور کمک می‌کنند. نمونه‌ای از این پشتیبانی‌ها، یارانه‌های خرید و واردات تجهیزات زیرساختی برای ایجاد مراکز تولیدی پیشرفته می‌باشد.
مناطق ویژه‌ی صنعتی، یکی از زیرساخت‌های کاربردی برای پیشرفت در حوزه‌های نوآورانه محسوب می‌شوند. نمونه‌ای از این مناطق با نام Andhra Pradesh MedTech Zone در هند تأسیس شده که نشان‌دهنده‌ی فواید سرمایه‌گذاری در آینده است. مناطق ویژه‌ی صنعتی، به دولت‌ها امکان می‌دهد تا برنامه‌های آموزشی را با همکاری صنایع محلی و مراکز آموزشی توسعه دهند.
پیشگامان عصر جدید فناوری، پس از بالغ شدن فناوری‌های متنوع و کشف کاربردهای واقعی آن‌ها، تا نیم‌دهه‌ی دیگر ظهور خواهند کرد. دولت‌های منطقه‌ی جنوب آسیا با ایجاد راه‌هایی در مسیر تجاری‌سازی این فناوری‌ها، می‌توانند سوددهی آن‌ها را برای جوامع خود تضمین کنند. درنهایت باید اشاره کنیم که وظیفه‌ی دولت‌ها در مسیر تبدیل شدن به هاب نوآوری، ایجاد زیرساخت و تسهیلات و وظیفه‌ی شهروندان، نوآوری است. گروه‌های مختلفی در این مسیر دخیل هستند و همکاری همه‌ی آن‌ها، فناوری را از مفاهیم علمی- تخیلی، به واقعیت تبدیل می‌کند.
استفاده از فناوری‌های جدید برای پیشرفت جوامع با همکاری سه گروه اصلی از ذی نفعان محقق می‌شود:
- سرمایه‌گذارانی که با جدیت در استارتاپ‌های حوزه‌ی فناوری وارد می‌شوند
- دانشگاه‌هایی که پا را از مناطق امن فراتر گذاشته و تجاری‌سازی نوآوری‌های آزمایشگاهی را در دستور کار قرار می‌دهند
و
- صنعتگرانی که با ارتباط نزدیک با دانشگاه، نیروی کار حرفه‌ای را پرورش می‌دهند تا نیازهای کسب و کار را رفع و رجوع نمایند.**
برداشت های ما - درسهایی برای ایران
در بکارگیری توصیه های فوق برای تقویت اقتصاد دانش بنیان در ایران، به نظر می رسد بایستی به موارد زیر توجه نمود:
- با توجه به شباهت های جمعیتی و اشتراکات فرهنگی و جغرافیایی کشورمان ما با منطقه جنوب و غرب آسیا، راهکارهای پیشنهادی فوق می تواند توسط بخش خصوصی، بومی سازی شده و استفاده گردد.
- افزایش تعداد دانش آموختگان فن آوری در ایران و موج ظهور شرکت های دانش بنیان طی سالیان اخیر، می تواند زمین بازی اقتصادی را هموار نموده و سهم کشورمان در اقتصاد جهانی را بهبود بخشد.
- به اعتقاد ما، حمایت و همکاری تمامی ذی نفعان برای حصول نتیجه در طرح های این چنینی در ایران یک ضرورت حیاتی به شمار می رود.
* توضیح:
اصطلاح انقلاب صنعتی چهارم توسط آقای کلاوس شواب، بنیان‌گذار و مدیر ارشد اجرایی انجمن جهانی اقتصاد در کتابی با همین عنوان بکار رفته است. او قانع شده است که ما در حال شروع انقلابی صنعتی هستیم که نحوه زندگی، کار و ارتباطات ما را به طور اساسی دستخوش تغییر می سازد. به نظر می رسد مولف کتاب انقلاب چهارم صنعتی توانسته بسیاری از ما را هم متقاعد کند. همچنین گویا این مطلب پیش درآمدی برای برگزاری مجمع جهانی اقتصاد در اواخر ژانویه سال 2019 میلادی در داوس سوئیس می باشد.
اطلاعات بیشتر را می توانید از لینک زیر بخوانید:
https://www.weforum.org/about/the-fourth-industrial-revolution-by-klaus-schwab
** منبع اصلی:
منبع ترجمه: زومیت، تاریخ نشر 21 آذر 1397 با حک و اصلاحات
ارسال نظرهای شما :