جذابیت بازار و توانمندی تولیدکنندگان ایرانی توانست خودروسازان وطنی را پس از اجرای برجام به صنعت خودروسازی جهان پیوندبزند.

با گذشت بیش از 2.5 سال از اجرای برجام، همچنان شرکت های بزرگ در مسیر همکاری با ایران با دست اندازهایی از طرف دولت جدید آمریکا رو به رو هستند؛ اما این وضعیت مانع از برنامه ریزی بلند مدت شرکت های بزرگ خودروساز جهان ازجمله بنز، پژو- سیتروئن، ولوو، فولکس واگن و رنو برای ورود به بازار ایران نشده است. صنعت خودروسازی کشور با اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) جان تازه ای گرفته و با قراردادهای جدید پسابرجامی که توسعه داخلی سازی، صادرات محوری و رونق صنعت قطعه سازی در آنها گنجانده شده، شاهد حضور خودروهای جدید در سطح خیابان ها و جاده ها و تغییر تدریجی چهره شهرها هستیم. 

وزارت صنعت، معدن و تجارت سیاست حضور برندهای بزرگ خودروسازی در ایران برای تولید مشارکتی و صادرات را پیگیری می کند؛ هدفی که با اجرایی شدن برجام در دی ماه سال 94 بیش از هر زمان به ایران نزدیک است. با نهایی و اجرایی شدن برجام و لغو تحریم های هسته ای غرب علیه کشورمان، همکاری بخش های مختلف اقتصادی کشور با همتایان خود در کشورهای مختلف آغاز شد. در مدت سپری شده از برجام، برخی خودروسازان داخلی مذاکراتشان با همکاران خارجی را کلید زدند؛ برخی به مرحله امضای تفاهم نامه و قرارداد رسیدند و حتی در این میان برخی از شرکت ها به تفاهم تولید خودروی مشترک دست یافته و خودروهای جدید را روانه بازار کردند.

به گفته «منصور معظمی» رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو)، بازار خودروی ایران بازاری بزرگ است که آن را در صورت مشارکت در اختیار دیگران قرار می دهیم و در قبال بخشی از بازار، قسمتی از بازار جهانی را به شرط صادرات و وصل شدن به شبکه قطعه سازی جهانی بدست می آوریم. لازم به ذکر است که سال گذشته 2.9 درصد تولید ناخالص داخلی کشور مربوط به صنعت خودروسازی بود. 

در ادامه، برخی از مهمترین رویدادهای خودرویی کشور در پسابرجام را مرورمی کنیم.

تولد گروه ایکاپ و پژو 2008
برپایه این گزارش، با اجرایی شدن برجام دور تازه همکاری ایران خودرو و پژو با امضای قرارداد بین مدیران 2 گروه خودروساز و در حضور روسای جمهوری اسلامی ایران و فرانسه (بهمن 1394) کلید خورد. این قرارداد نخستین قرارداد پسابرجامی ایران با کشورهای غربی بود که به تولید محصولات به روز اروپایی در ایران منجر شد.سرمایه گذاری مستقیم طرف خارجی، انتقال دانش، فناوری و صادرات 30 درصد محصولات تولید این شرکت، از الزام های این قرارداد به شمار می آید.با امضای این تفاهمنامه ها همه قطعه سازان داخلی در طراحی خودرو حضور خواهند داشت و محصولات با 70 درصد ساخت داخل و با استاندارد روز جهانی تولید می شود.

اردیبهشت ماه سال 1396 تولید انبوه خودروهای دناپلاس و پژو 2008 با حضور رییس جمهوری در سایت مرکزی گروه صنعتی ایران خودرو آغاز شد.پژو 2008 نخستین محصول شرکت مشترک ایران خودرو و پژو فرانسه «ایکاپ» به شمار می رود که در ایران به مرحله تولید رسیده است.

امضای قرارداد 10 جانبه بین المللی طراحی و تولید پلتفرم محصولات جدید 
اردیبهشت ماه 1396، قرارداد و تفاهمنامه 10 جانبه بین المللی برای طراحی و تولید پلتفرم محصولات جدید ایران خودرو اردیبهشت ماه با حضور وزیران پیشین صنعت، معدن و تجارت و علوم، تحقیقات و فناوری در محل شرکت ساپکو امضا شد.در این طرح پنج شرکت خارجی از آلمان، کره جنوبی، ایتالیا و بلژیک و پنج مشارکت کننده داخلی یعنی دانشگاه های امیرکبیر و شریف، انجمن سازندگان قطعات و مجموعه های خودرو، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و شرکت ایران خودرو حضور دارند.موتور، گیربکس، اکسل و دیگر موارد در بحث پلتفرم دیده شده است و در اجرای آن حتی از مشارکت شرکت های «بوش» و «کندیدنتال» و شرکت های قطعه ساز داخلی استفاده می شود.
نخستین محصول این پلتفرم اواسط سال 1398 وارد بازار می شود و برای تولید خودروهای صندوق دار، هاچ بک و حتی برقی و هیبریدی برنامه ریزی شده است. از توانمندی دانشگاه های صنعتی امیرکبیر و شریف برای طراحی و تولید خودروهای الکتریکی و هیبریدی در این پروژه استفاده و در 10 سال 23 محصول مختلف از این پلتفرم تولید می شود.

امضای قرارداد بزرگ ترین سرمایه گذاری تاریخ صنعت خودرو
شانزدهم مردادماه 1396 قرارداد بزرگ ترین سرمایه گذاری تاریخ صنعت خودرو ایران بین رنو فرانسه و ایدرو با حضور «محمدرضا نعمت زاده» وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت امضا شد. پس از 10 ماه از امضای توافق اولیه در نمایشگاه خودرو پاریس 2016، قرارداد بزرگ ترین سرمایه گذاری تاریخ صنعت خودرو ایران بین رنو فرانسه و ایدرو به عنوان نماینده بخش دولتی در ایران و شرکت «پرتو نگین ناصح» به عنوان نماینده بخش خصوصی به مرحله نهایی رسید. این همکاری مشترک شامل یک مرکز مهندسی و خرید جدید برای حمایت از قطعه سازان داخلی و یک کارخانه تولیدی با ظرفیت اولیه سالیانه 150 هزار دستگاه است. خودروهای «سیمبل» و «داستر» جدید، نخستین خودروهای تولیدی این کارخانه است که در سال 2018 به تولید می رسد. 
براساس این توافقنامه، رنو برای نخستین بار در ایران، مراکز توزیع، فروش و خدمات پس از فروش خواهد داشت.  این شرکت در حوزه تحقیق و توسعه، خرید و بومی سازی، تولید خودرو و توزیع و صدور آن در شبکه توزیع و تحت استاندارد شرکت رنو در بازارهای داخلی و خارجی ، فعال خواهد بود.

در این پیوند، معاون توسعه صنایع حمل و نقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) با اشاره به مشارکت خودرویی این سازمان و رنو فرانسه، از عرضه 6 خودروی جدید در چهار سال آینده به بازار ایران خبر داد که همه آنها قادر به پاس کردن استانداردهای جدید خودرو هستند که توسط سازمان ملی استاندارد وضع شده اند.«بهزاد اعتمادی» در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا در خصوص قراردادهای خودرویی پسابرجام افزود: تنها قرارداد خودرویی که ایدرو درگیر آن است، با شرکت رنو فرانسه بوده که قرار است در 2 مرحله به انجام برسد.به گفته این مقام مسوول، مرحله نخست این قرارداد به ظرفیت تولید 30 دستگاه خودرو در ساعت پس از ثبت شرکت کلید می خورد که امید می رود تا یک ماه آینده اجرایی شود؛ در این مرحله 2 خودروی جدید و به روز تولید خواهد شد.وی ادامه داد: مرحله دوم این قرارداد نیز به ظرفیت 30 دستگاه در ساعت با چهار مدل جدید خودرویی عملیاتی خواهد شد و در مجموع به ظرفیت سالیانه 300 هزار دستگاه تولید خواهد رسید.
اعتمادی بیان داشت: عرضه خودروهای به روز که برخی از آنها تا 2 سال آینده وارد بازار اروپا می شوند، ارائه مطلوب خدمات پس از فروش و شروع داخلی سازی از 30 درصد که طی یک برنامه چهار ساله تا 60 درصد افزایش می یابد، از جمله ویژگی های این قرارداد است.معاون ایدرو اضافه کرد: در پی این قرارداد، شبکه صنعت قطعه سازی کشور به رنو متصل خواهد شد و در صورت برخورداری از استانداردهای مورد نیاز می تواند به سایر سایت های رنو در دیگر نقاط جهان نیز قطعه صادر کند.این مقام مسئول سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران خاطرنشان کرد: طبق این قرارداد پسابرجامی، شمار قطعه سازان ایرانی که توان صادراتی داشته باشند، به 60 قطعه ساز افزایش می یابد، همچنین تعداد مراکز ارائه دهنده خدمات پس از فروش به 100 مورد افزایش خواهد یافت. بنا به اظهاروی  همه 6 خودروی جدیدی که با این قرارداد در داخل تولید می شوند، استانداردهای 85 گانه مد نظر سازمان ملی استاندارد را پاس خواهند کرد.

 حضور مجدد بنز در ایران 
به گزارش ایرنا، بیست و یکم شهریورماه گروه صنعتی ایران خودرو و شرکت مرسدس بنز آلمان قرارداد ایجاد شرکت مشترک در زمینه فروش و خدمات پس از فروش خودروهای تجاری را امضا کردند.این قرارداد در «وورث» مقر اصلی مرسدس بنز آلمان توسط شرکت ایران خودرو دیزل به نمایندگی از گروه صنعتی ایران خودرو به امضا رسید.
قرارداد خودروهای تجاری که امضا شد، شامل ایجاد شرکت مشترک در زمینه فروش و خدمات پس از فروش خودروهای تجاری است. این شرکت، به صورت انحصاری مسوولیت فروش محصولات تجاری مرسدس بنز را بر عهده خواهد داشت. بر اساس برنامه، ساخت داخل شرکت مشترک تولیدی در سال نخست به 20 درصد خواهد رسید و این میزان در صورت صرفه اقتصادی می تواند به 30 تا 50 درصد افزایش پیدا کند. تولید نسل فعلی آکتروس تا سال 2019 ادامه دارد و نسل جدید این کامیون نیز از سال 2019 به بعد بر اساس استانداردهای روز اروپا تولید می شود. خط تولیدی جدید دیگری نیز پیش بینی شده است.

برجام و گروه سایپا
به گزارش ایرنا، فعالیت دو شرکت سیتروئن و سایپا پس از برجام (دی 94) با حضور مدیران ارشد 2 شرکت در ایران به صورت رسمی ثبت و به صورت عملیاتی آغاز شد. قراردادهای مورد نیاز کنسرسیوم مشترک (جوینت ونچر) نیز به امضای دو طرف رسید و اعضای هیات مدیره شرکت سایپا سیتروئن مشخص و معرفی شدند. بر همین اساس، خودروهای جدید گروه سایپا - سیتروئن در خطوط تولید شرکت سایپا کاشان تولید و وارد بازار های داخلی و بین المللی می شود. از خودروی سی 3 (c3) تولید گروه سایپا- سیتروئن به عنوان نخستین خودروی کشور که قادر به پاس کردن استانداردهای 85 گانه خودرویی شده است، یاد می شود که اواخر خرداد یا اوایل تیرماه آینده وارد بازار خواهد شد. همچنین با اجرایی شدن برجام، بسیاری از قطعه سازان مطرح جهان آماده همکاری با صنایع و قطعه سازان داخلی شدند، به طوری که خرداد ماه پارسال تفاهمنامه تولید رینگ آلومینیومی بین شرکت سایپا و سرمایه گذار خارجی در شهرک صنعتی خرمشهر امضا شد.

سایر قراردادهای خودرویی
خرداد ماه 96، فولکس واگن که به عنوان یکی از برترین تولیدکنندگان خودرویی جهان از طریق نماینده رسمی خود، شرکت ماموت خودرو در ایران آغاز به فعالیت کرد. ماموت خودرو مسوولیت فروش و خدمات پس از فروش خودروهای سواری فولکس ‌واگن در ایران را برعهده دارد. همچنین بهمن ماه پارسال و در جریان برگزاری چهاردهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی ایران و جمهوری بلاروس با حضور «محمد شریعتمداری» وزیر صنعت، معدن و تجارت، 2 کشور برای تولید هزار دستگاه خودروی دنا و دنا پلاس به صورت اس. کی. دی و افزایش آن به پنج هزار دستگاه در پنج سال، تولید مشترک اتوبوس های برقی در ایران توسط شرکت «سام سبز خودرو» و «بل کامون ماش» بلاروس و همچنین سه هزار دستگاه کامیون و اتوبوس گازسوز توافق کردند.

به گزارش ایرنا، اجرای برنامه جامع اقدام مشترک ایران و گروه 1+5 (برجام) در موضوعات هسته ای ایران از 26 دی ماه سال 94 (16 ژانویه 2016 ) کلید خورد و با اجرایی شدن آن، ضمن لغو تحریم های بانکی، بیمه ای، نفتی و سایر موارد مرتبط با برنامه هسته ای ایران، امکان جذب سرمایه گذاران خارجی در اقتصاد ایران فراهم شد.

پی نوشت: دیدگاه‌های ساختارشکنانه دولت جدید آمریکا و بخصوص تصمیم اخیر آن برای خروج یکجانبه از برجام و با توجه به اهمیت برجام برای اروپایی ها، بایستی منتظر روزها و ماه های بعد بود تا اثرات این تصمیم برای دومین صنعت ایران مشخص شود.

منابع:

• خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) ، با تغییرات اندک، مورخ 16 اردیبهشت 1397
• خبرآنلاین،  مورخ 20 اردیبهشت 1397

منبع عکس : سایت تحلیلی پرشین خودرو