روزگار نفت به سرآمده است و تلاش براي استفاده بيشتر از منابع انرژي‌هاي نو در سراسر جهان امروزه به يك رقابت تمام‌عيار تبديل شده است.

جاه‌طلبی کشورهای جهان  این روزها رنگ و بویی تازه‌‌ گرفته است. سخن از طرح‌هاي بلندپروازانه و ساخت آسمانخراش‌ها نيست؛ سخن از ساخت و توسعه شهرهاي جديدي مانند پوتراجايا نيست. اين‌بار كشورهاي بزرگ جهان با تكيه بر قدرت اجرايي مديران شهري در تلاش هستند تا حذف نفت از بازارهاي جهاني را رقم بزنند. انرژي‌هاي نو و تجديدپذير، بزرگ‌ترين سلاح مقابله در دگرديسي تمدني است. خورشيد، باد و منابع زيست توده، ديگر تنها محدود به يك كشور نيست. تمامي كشورها و شهرهاي بزرگ جهان در تلاش هستند تا هر چه بيشتر از اين منابع خدادادي استفاده و آينده زمين را نيز بيش از پيش تضمين كنند. روزگار نفت به سرآمده است و تلاش براي استفاده بيشتر از منابع انرژي‌هاي نو در سراسر جهان امروزه به يك رقابت تمام‌عيار تبديل شده است.

گذشته از چند كشور پيشرو در اين عرصه، بسياري از كشورهاي در حال توسعه براي بهره‌مندي بيشتر از منابع انرژي‌هاي  تجديدپذير تلاش چشمگيري را آغاز كرده‌اند شايد قاره كهن، بيش از هر جاي ديگري رقابت فشرده‌اي براي دستيابي به منابع انرژي‌هاي پايدار را آغاز كرده است؛ تلاشي كه از كوچك‌ترين كشور اين قاره -تايوان- گرفته تا بزرگ‌ترين كشور آن‌را دربرمي‌گيرد و هر سرزمين به‌دنبال دست يافتن به منابع انرژي‌هاي تجديدپذير است.نفت اين روزها بيش از هر زمان ديگري رو به فراموشي است و چشم مردم جهان به انرژي خورشيدي است؛ به باد است و آنچه خود توليد مي‌كنند؛ يعني طلاي كثيف. چندان عجيب نيست كه 100سال بعد در جايي كه امروزه محل دادوستد نفت است، عده‌اي بر سر قيمت منابعي چون زباله و پسماند بر سر هم فرياد بزنند و بورس‌هاي جهان براساس توليد زباله‌ شهرهاي بزرگ به نوسان بيفتد. اين يك رؤياي خام نيست؛ اين بخشي از واقعيت است كه دير يا زود به حقيقت مي‌پيوندد. فقط بايد منتظرش باشيم و اتفاقا براي آن روز آماده شويم.

• تجارب جهانی در تولید انرژي تجديدپذير

  رشد سرمايه‌گذاري در انرژي‌هاي نو تنها براي استحصال انرژي تجديدپذير نيست. براساس پژوهش صورت‌گرفته در مؤسسه بلومبرگ (BNEF)  وقتي جهان بين سال‌هاي 2004 تا 2014 دچار بحران اقتصادي شده‌ و بيكاري و ركود اقتصادي تمام كشورهاي جهان را دربرگرفته بود، يكي از صنايعي كه توانست رشد اقتصادي را در بسياري از كشورهاي جهان تضمين كند، سرمايه‌گذاري در صنعت انرژي‌هاي نو بود*. بين سال‌هاي 2004 تا 2014 يعني در عرض 10سال، سرمايه‌گذاري در انرژي‌هاي نو در سراسر جهان رشدي 5برابري داشت. در سال2004 ميزان سرمايه‌گذاري صورت‌گرفته براي توليد انرژي پاك در حدود 60ميليارد دلار بود كه در سال2014 به 310ميليارد دلار رسيد. از طرفي سرمايه‌گذاري براي تأمين انرژي از منابع تجديدپذير در سراسر جهان روندي رو به افزايش دارد. در اين گذار كشورهاي در حال توسعه بيشترين سرمايه‌گذاري را براي توليد انرژي از منابع تجديدپذير به اجرا گذاشته‌اند؛ كشورهاي در حال توسعه‌اي كه داراي جمعيت زيادي هستند و براي سرمايه‌گذاري در انرژي‌هاي نو رشدي قابل توجه داشته‌اند؛ به‌نحوي كه برزيل، چين و هند به‌ترتيب 88، 32 و 14درصد از كل سرمايه‌گذاري خود را در اين مسير به‌كار گرفته‌اند. دلايل آن هم مشخص است. در واقع اين كشورها به‌دليل آنكه  زيرساخت‌هاي لازم براي تأمين انرژي مورد نياز جمعيت خود را ندارند و احداث انرژي‌هاي نو زيرساخت‌هاي بسيار كمتري مي‌برد، به اين انرژي‌ها روي آورده‌اند.

• سهم  ايران از انرژي‌هاي نو‌

  ايران تنها 5درصد از انرژي مصرفي‌اش را از منابع تجديدپذير تأمين مي‌كند. اين، گزارش بانك جهاني است كه چندي پيش منتشر شد. در واقع ايران نيز مانند تمامي كشورهاي جهان در رقابت تأمين انرژي‌ از منابع تجديدپذير گام‌هاي بزرگي برداشته است. تنها در پايتخت ايران مديريت شهري توانسته است با توليد 20مگاوات برق از منابع تجديدپذير اعم از خورشيد و زيست توده، برنامه‌هاي گسترده خود را براي تأمين انرژي از منابع تجديدپذير آغاز كند.

  سياست‌هاي دولت مركزي ايران براي تأمين نيروگاه‌هاي كوچك و تلاش براي ترغيب شهروندان براي توليد انرژي از منابع تجديدپذير ادامه دارد؛ به‌نحوي كه دولت ايران با اتخاذ سياست تشويقي گسترده تلاش دارد تا برق توليدي توسط بنگاه‌ها، اشخاص و شهروندان را با قيمتي دو برابر قيمت معمول در كشورهاي آسيايي تضميني خريده و وارد شبكه كند.براساس مصوبه دولت، هر كيلو وات برق توليدي توسط اشخاص و بنگاه‌ها و نهادهاي خصوصي به قيمت 450تومان خريداري مي‌شود كه اين رقم در مقايسه با خريد تضميني برق كشورهايي مانند ژاپن، هند و چين بيش از 2 برابر است.

  بنابر آمار بانك جهاني، كشور ايران در سال1990 تقريبا 10درصد از انرژي مصرفي‌اش را از منابع تجديدپذير تأمين مي‌كرد. اين روند تا سال2006 ادامه داشت و از سال2007 روند نزولي طي كرد‌ تا اينكه در سال2008 به پايين‌ترين درصد از ميزان توليد انرژي از منابع تجديدپذير رسيد. در اين سال ايران كمتر از 2.5 درصد از انرژي مصرفي خود را از منابع انرژي پاك به‌دست آورد. از سال2012 روند توليد انرژي از منابع پاك افزايش پيدا كرد و امروزه به بيش از 5درصد رسيده‌است.

• مقایسه روند با قاره آمریکا

جالب اين است كه كشور ايالات متحده نيز روندي مشابه ايران داشت. ايالات متحده در سال1990 تنها 10درصد از انرژي مصرفي خود را از منابع پاك تأمين مي‌كرد. اين روند از سال1994 روندي كاهشي به‌خود گرفت و در سال2001 به كمترين ميزان خود رسيد. در اين سال 6درصد از كل انرژي مصرف‌شده در ايالات متحده از منابع پاك به‌دست مي‌آمد. در سال2012 ايالات متحده توانست سرانجام به توليد 12درصدي از انرژي مصرفي خود از منابع پاك دست يابد و روندي صعودي را به‌خود بگيرد. در اين ميان كشور برزيل داراي بيشترين روند رشد در توليد انرژي پاك به‌ويژه از منابع تجديدپذير بوده ‌است. در سال1990 برزيل بيش از 94.5درصد از انرژي مصرفي خود را از منابع تجديدپذير به‌دست آورد. اين روند تا به امروز اگرچه روندي كاهشي داشته، اما همچنان اين كشور را در صدر كشورهاي توليد‌كننده منابع انرژي پاك قرار داده‌است. هم‌اكنون 82درصد از انرژي مصرفي برزيل از منابع تجديدپذير و انرژي پاك است.

براساس گزارش بانك جهاني، در سال2012 يك‌پنجم از برق توليدي در جهان از منابع انرژي تجديدپذير مانند خورشيد، باد، زمين‌گرمايي و آبي بوده‌است. آژانس بين‌المللي انرژي پيش‌بيني كرده است كه تا سال2020 توليد انرژي پاك در جهان بتواند به اندازه‌اي باشد كه يك‌چهارم انرژي‌هاي توليدي كل ساكنان كره زمين را تشكيل دهد.

منبع: همشهری آنلاین، مورخ 29 شهریور 1395