با توجه به تجدید ارزیابی که در حال حاضر با اقبال شرکتهای بورسی مواجه شده و با توجه به معافیت مالیاتی آن توسط هیات وزیران، مهمترین نکات ارزشیابی سهام را می خوانیم.

همواره گفته می‌شود برای فعالیت در بازار سهام تهران، داشتن اطلاعات و دانش مالی لازم است، اما کافی نیست. می‌توان ادعا کرد که بازار سهام تهران هیچ گاه از اصول آکادمیک متداول در حوزه مالی، پیروی نکرده است. از آنجا که بازار سرمایه در ایران هنوز به بلوغ کافی نرسیده و از طرف دیگر اقتصاد کشور با تلاطمات فراوان روبه‌رو‌ بوده است و همچنین دسترسی به آمارهای گذشته ممکن نیست، سرمایه‌گذاران به اجبار به قواعد سرانگشتی روی می‌آورند. چنانچه سرمایه‌گذار بخواهد با توسل به اصول آکادمیک اقدام به ارزشیابی سهام شرکت‌ها کند، این امکان وجود دارد که با اشتباهات فاحش، دچار یک سرمایه‌گذاری زیانبار شود. شواهد نشان می‌دهند که برای فعالیت در بورس تهران لازم است پارامترهای کلیدی نه از طریق داده‌های گذشته نگر، بلکه با استفاده از قواعد سرانگشتی و به‌صورت آینده نگر برآورد شوند.

در ادامه، نویسندگان ضمن برشمردن روشهای کلی و تئوریک ارزیابی سهام به تفصیل روش تنزیل جریان نقدی آزادِ سهام داران را مورد بررسی قرار داده و ضمن بر شمردن عوامل اصلی این روش، موارد زیر را ذکر نموده اند :

1- نرخ بازده سرمایه‌گذاری بنا به تعریف، زمانی بدون ریسک تلقی می‌شود که بازده واقعی در دوره سرمایه‌گذاری برابر با بازده موردانتظار باشد. برای تحقق این امر، سرمایه‌گذاری موردنظر باید فاقد ریسک نکول و ریسک سرمایه‌گذاری مجدد باشد. 

نرخ بازده بدون ریسک کشور باید در سال 1392 حدود 37 تا 39 درصد محاسبه شود، نه نرخ 21 درصدی اوراق مشارکت دولتی در آن سال و همچنین این نرخ با توجه به نرخ تورم فعلی حدود 13 درصد، حدود 15 تا 17 درصد در نظر گرفته شود، نه نرخ 20 درصد اوراق مشارکت دولتی در حال حاضر. با توجه به نکاتی که به آن اشاره شد، به نظر می‌رسد در برآورد نرخ بازده بدون ریسک به منظور ارزشیابی شرکت ها، تا زمانی که بازار اوراق خزانه فعال و آزاد توسعه یابد و نرخ بازده بدون ریسک از آن استخراج شود، در برآورد نرخ بازده بدون ریسک همواره باید به قواعد سرانگشتی و روش‌های ترکیبی که با شهود نیز سازگار است، توجه ویژه‌ای داشت. روش ترکیبی برآورد یک پارامتر به این صورت است که آن پارامتر را به اجزای آن تجزیه و هر جزء را برآورد می‌کند و سپس، با جمع مقدار به دست آمده برای هر جزء، پارامتر موردنظر را محاسبه می‌کند.

2- منظور از صرف ریسک سهام، مقدار اضافه بر نرخ بازده بدون ریسک است که سرمایه‌گذار به منظور پذیرش ریسک و سرمایه‌گذاری در پرتفوی سهام انتظار دارد.

پارامتر صرف ریسک سهام اغلب ازطریق روش‌های گذشته‌نگر برآورد می‌شود که این روش‌ها به ویژه برای کشورهایی نظیر ایران به دو دلیل صحیح نیست: اولا، بازار سهام کشور در حال رشد است و از بلوغ نسبی برخوردار نیست که بتوان صرف ریسک سهام در گذشته را مبنایی برای صرف ریسک سهام در آینده قرار داد و ثانیا، میزان داده‌های موجود که برای برآورد پارامتر مزبور موردنیاز است، محدود است و بیشتر از 15 سال را پوشش نمی‌دهد که از نظر آماری کافی به‌نظر نمی‌رسد. بنابراین مناسب است که سرمایه‌گذار، پارامترهای ارزشیابی سرمایه‌گذاری، ازجمله صرف ریسک سهام را نیز با استفاده از روش‌های آینده‌نگر برآورد کند تا به این وسیله اصل سازگاری در ارزشیابی رعایت شود. صرف ریسک سهام بازار سهام ایران حدود 5/ 10 درصد برآورد می‌شود.

نویسندگان در پایان خاطر نشان ساخته اند که هنگام برآورد پارامترهای ارزشیابی همواره باید به قواعد سرانگشتی توجه ویژه‌ای داشت و مقادیر برآوردی با استفاده از روش‌های تئوریک را با مقادیر برآوردی از قواعد سرانگشتی مقایسه کرد.

نسخه چاپی و مفصل این مطلب به پیوست تقدیم می گردد.

منبع: دنیای اقتصاد- مورخ 16 فروردین 1395