همان طور که می دانید، اوایل بهمن ماه سال گذشته، گاردین از توافق با ایرباس فرانسه برای خرید بیش از ۱۰۰ فروند هواپیمای مسافربری در جریان مسافرت سفر 4 روزه رئیس جمهور کشورمان خبر داده بود . با توجه به رقابت دیرینه شرکت ایرباس و بوئینگ، چیزی نگذشت که این بار وال استریت ژورنال در گزارشی اعلام کرد شرکت هواپیماسازی بوئینگ از دولت آمریکا برای آغاز مذاکرات تجاری با ایرلاین های ایرانی مجوز دریافت کرده است. توافق پیشنهادی بوئینگ با ایران ایر نیز اوایل تیر ماه سال جاری رسانه ای شد ولی با توجه به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با کندی پیش رفت تا اینکه اعلام شد: برجام قفل تحریم صنعت هواپیمایی ایران را شکست.
بالاخره طلسم نوسازی ناوگان هوایی ایران شکسته شد و ایران ایر بعد از چند ماه مذاکره فشرده برای خرید از غول هواپیماسازی آمریکا، قرارداد امضا کرد*. این اتفاق رخ داد تا دولت در ماه‌های پایانی عمر خود، قراردادی استثنایی به ارزش 16 میلیارد و 600 میلیون دلار برای تحویل هواپیما در یک دوره 10 ساله به امضا رساند.
پیام توافق با بوئینگ
پیام توافق ایران با غول هواپیماساز جهان، از دو منظرقابل بررسی است.
در درجه اول، این قرارداد هیات حاکمه آمریکا را در وضعیتی قرار می‌دهد که در مسیر مذاکراتی که ایران با ایرباس فرانسه دارد، سنگ‌اندازی نکند. در درجه دوم، با توجه به اینکه ایران نیازمند 500 فروند هواپیما به‌منظور نوسازی ناوگان هوایی است، بوئینگ می‌تواند به‌منظور فعال‌سازی خط تولید خود، روی ایران به‌عنوان یک مشتری بزرگ حساب کند. ساختار اقتصاد آمریکا به گونه‌ای است که شرکت‌های بزرگ سعی می‌کنند از ظرفیت‌های سیاسی در جهت بازارسازی خود استفاده کنند. این مساله می‌تواند استرس فضای روانی حاکم در دنیا برای همکاری با ایران را تحت تاثیر قرار دهد. برآوردها حاکی از این است که با عملیاتی شدن قرارداد بوئینگ حداقل 100هزار شغل برای صنعت هوا و فضای آمریکا ایجاد خواهد شد که این موضوع همراستا با وعده‌های انتخاباتی ترامپ است.
رویکرد دوم معتقد است که اهمیت این قرارداد به لحاظ اقتصادی برای هر دو طرف ایرانی و آمریکایی به گونه‌ای خواهد بود که شاید این بار اقتصاد، مغلوب سیاست نشود و معادلات سیاسی اجرای آن را تحت تاثیر قرار ندهد. نیمه فعال بودن بوئینگ و بازار بزرگ ایران غیر قابل انکار است. حتی سفارش‌های سایر کشورها به این شرکت نیز نتوانسته رنگ رکود را از رخسار غول هواپیمایی آمریکایی بزداید. ایران نیز خواهان نوسازی ناوگان و ورود به عرصه رقابت با ایرلاین‌های بزرگ منطقه است و برای ورود به این میدان نیاز به خرید هواپیما دارد. با توجه به آنچه گفته شد، امضای این قرارداد می‌تواند به منزله یک گارانتی برای برجام محسوب شود. بوئینگ از نفوذ خود برای به نتیجه رسیدن قراردادش با ایران استفاده می‌کند و انعطاف دولت آمریکا در این مسیر می‌تواند استرس فضای روانی حاکم در دنیا برای همکاری با ایران را تحت تاثیر قرار دهد.
افزایش ظرفیت ناوگان هوایی ایران
میزان صندلی خریداری شده طی این قرارداد معادل ۵۰ هزار صندلی است که بیش از دو برابر تمام صندلی‌های ناوگان فعال موجود است. همچنین به موجب این قرارداد، در صنعت هوانوردی بیش از 8هزار شغل شامل مشاغل فنی خلبانی، مهمانداری، مهندسی و تعمیرات ایجاد خواهد شد. نحوه تحویل این هواپیماها نیز به این صورت خواهد بود که تا سال 2020 تعداد 15 فروند هواپیمای بوئینگ مدل 300-777 تحویل می‌شود و مابقی هواپیماها در دوره زمانی سال‌های 2021 تا 2028 تحویل داده خواهد شد. بر این اساس، نخستین فروند از هواپیماهای بوئینگ در سال ۲۰۱۸ به ایران تحویل داده می‌شود.
آینده صنعت
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی بعد از امضای قرارداد تحویل ۸۰ فروند هواپیمای بوئینگ گفت: ما اولین گام را برای نوسازی ناوگان هوایی برداشتیم. وی افزود: درآینده ما شرکت هما را از حیث حقوقی و مالی نیز بازسازی کرده و سهم آن را در بازار بورس اوراق بهادار ایران و حتی بازارهای بین‌المللی در صورت اخذ مجوزهای قانونی عرضه خواهیم کرد.
تامین مالی قرارداد
فروش این هواپیماها به‌صورت اجاره به شرط تملیک است. پرورش درباره جزئیات توافق فاینانس برای ورود این هواپیماها نیز تاکید کرد: طبق آنچه در پیش قرارداد با ایرباس قید شده بود در توافق با بوئینگ نیز بخش زیادی از تامین مالی قرارداد به وسیله فاینانس صورت می‌گیرد. بوئینگ اعلام کرده که در حال حاضر آمادگی انجام فاینانس 6 فروند از هواپیماهای پهن‌پیکر خریداری شده از سوی ایران را دارد و دست ایران‌ایر نیز در تعیین دقیق شرایط تامین مالی باز خواهد بود. یعنی ایران‌ایر طبق قرارداد می‌تواند از سایر تامین کنندگان مالی برای خرید هواپیما استفاده کند. از این‌رو با چند شرکت وارد مذاکره شده‌ایم و باید شرایط شرکت‌ها را مورد بررسی قرار دهیم و ملزم به استفاده از فاینانس کمپانی بوئینگ نیستیم. اگر شرایط سایر فاینانسرها خوب باشد یعنی مدت زمان فاینانس چیزی حدود ۱۲ سال باشد از شرایط آنها استفاده خواهیم کرد. به گفته فرهاد پرورش، مدیر عامل شرکت هواپیمایی ایران‌ایر، از سال ۲۰۲۰ باید بار دیگر مذاکرات ادامه یابد. زیرا مجوز فعلی اوفک تا این سال اعتبار دارد. در سال ۲۰۲۰ دو طرف با توجه به شرایط دریافت مجوز از اوفک و تامین مالی هواپیما برای ایران نسبت به اجرای گام دوم این سند اقدامات لازم را آغاز خواهند کرد.
انتقال دانش فنی
فرهاد پرورش تاکید کرد: به‌طور قطع در قرارداد ایرباس و بوئینگ انتقال تکنولوژی به ایران را در زمینه دانش ساخت و نگهداری هواپیما ذکر کرده‌ایم. در حال حاضر کارگروهی بین کمپانی‌های هواپیماسازی خارجی و شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی تشکیل شده است که طبق آن توانمندی‌های داخل برای انتقال تکنولوژی ساخت قطعات هواپیما ارزیابی می‌شود. البته این همکاری‌ها می‌تواند در بخش نرم‌افزاری هم باشد و تنها ساخت قطعات در قراردادها موردنظر ما نیست. مدیر عامل شرکت هواپیمایی ایران‌ایر ادامه داد: در مذاکرات با ایرباس نیز پیش‌قرارداد میان این شرکت و سازمان هواپیمایی کشوری بسته شده تا انتقال تکنولوژی و تعمیر و نگهداری را در ایران ممکن کنند.
لطفا نظرات خود را با ما در میان بگذارید. سپاسگزار
* منبع: روزنامه ی دنیای اقتصاد- مورخ 22 آذر 1395
ارسال نظرهای شما :