بحران آبی شدید در ایران در حال رخ دادن است و ما باید از روش های مختلفی برای متوقف کردن آن استفاده کنیم، اما آیا استفاده از تکنولوژی های نو و یا اصلاح الگوی مصرف به تنهایی برای حل بحران آب کافی است ؟

آب یکی از منابعی است که بدون شک بدون آن بقای نه تنها انسان بلکه هیچ موجود زنده دیگری برای روی کره زمین ممکن نیست، حال در دنیا نگرانی های زیادی در زمینه آب وجود دارد؛ افزایش جمعیت، مصرف بی رویه آب، دسترسی به آب سالم ، سیاست های غلط، استفاده از تکنولوژی های قدیمی و ... همگی به این سمت در حال حرکت هستند که آب کره زمین تمام شود و دیگر حیاتی بر روی کره زمین وجود نداشته باشد !

ایران هم یکی از اصلی ترین  کشور هایی است که از منابع آب خود اصلا به شکل درستی استفاده نمی کند و سال به سال در حال خشک شدن است، سرانه آب تجدیدپذیر ما ده ها سال است که روبه کاهش است و ادامه این روند کاهش هزینه های شدیدی برای کشور به دنبال دارد.اما علت این روند کاهشی چه چیزی است؟ دو مورد بر سرانه آب کشور در یک کشور تاثیر می گذارند یکی روند مصرف آب و یکی دیگر جمعیت.

مصرف آب توسط مردم

استفاده و مصرف آب یکی نیاز های اصلی هر انسان و کشوری است اما در ایران این مصرف بیش از حد زیاد است، نیاز روزانه هر انسان در رابطه با آب حدود 50 لیتر است در ایران سرانه مصرف آب حدود 200 لیتر در روز است و این منجر به کمتر شدن مقدار زیادی از منابع آب تجدید پذیر ایران می شود.این مصرف آب در سه قسمت مختلف انجام می شود؛ یکی کشاورزی، یکی صنایع و دیگری هم مصرف شهری آب. البته بیشترین مصرف آب در ایران مخصوص به بخش کشاورزی است 92 درصد آب در ایران در بخش کشاورزی مصرف می شود.

روش های مختلفی برای کاهش مصرف آب وجود دارد. روش هایی مانند استفاده از تکنولوژی های جدید و اصلاح الگوی مصرف.

استفاده از تکنولوژی های جدید

یکی از روش های کاهش مصرف آب استفاده از تکنولوژی های جدید است، تکنولوژی هایی که مخصوصا در کشاورزی مصرف آب را کاهش می دهند.

*آبیاری میکرو

برای مثال یکی از تکنولوژی ها، سیستم آبیاری میکرو است. این روش نسبحت به آبیاری معمولی سود های بسیار بیشتری دارد زیرا کشاورز از این طریق می تواند 20 تا 50 درصد آب را که توسط تبخیر، باد و ... تلف می شوند را نجات دهد.

*سنسور های باران

سنسور های باران باعث می شوند که به هنگام باران به شکل اتوماتیک سیستم های آبیاری قطع شوند و از این طریق آب کمتری مصرف شود.

آگاهی گام اول برای تغییر در اصلاح الگوی مصرف

برای ایجاد تغییر در الگوی مصرف آب شاید یکی از اصلی ترین اتفاقاتی که  که باید رخ بدهد آگاهی است. پیتر اسکیل، یکی از اساتید دانشگاه ملبورن که برای نجات دریاچه ارومیه به ایران آمده است  در این رابطه گفت: «اگر جایگاه زیست محیطی آب شناخته شود و همه بر این باور باشند که آب در محیط زیست چیز مهمی است کشاورزان شروع می کنند تا راه حلی پیدا کنند که آب کمتری مصرف کنند، صنعت می گوید چگونه مطمئن شود آبی که وارد می کند تمیز تر باشد و شهر ها هم می گویند که باید با دقت نسبت به محیط زیست برخورد کنند.» اما برای ایجاد این آگاهی چه اقداماتی باید انجام شود؟

آب را در مدارس نجات دهید

تحقیقات مختلفی در زمینه نقش مدارس در ایجاد آگاهی محیط زیستی انجام شده است. یکی از اصلی ترین مسائل زیست محیطی هم آب است و کشور های مختلف برای آگاه سازی اهمیت آب برنامه های مختلفی دارند.

یکی از این برنامه ها که برای نجات آب در برخی از مدارس استرالیا اجرا می شود، برنامه «هوشمند آب» است در این برنامه روش های مختلفی در مدارس اجرا می شود تا دانش آموزان آگاهی بیشتری نسبت به آب داشته باشند، در مدارسی که این برنامه در آنها اجرا می شود بخش های مختلفی از چرخه آب به دانش آموزان تدریس می شود؛ چرخه آب، حفاظت از آب، منابع آب، فاضلاب و بازیافت آب از مباحث تدریس شده در استرالیا است. همچنین در این کشور به دانش آموز ها آموزش داده می شود که چگونه آب کمتری مصرف کنند، مثلا یکی از تکالیف آنها این است که با ساعت شنی به حمام بروند و سعی کنند با اتمام آن حمام خود را در زمان حدود 4 دقیقه تمام کنند.

به طور کلی برخی از وظایف مدارسی که برنامه «هوشمند آب» را رعایت می کند اینگونه است:

آیا آگاهی و کم مصرف کردن کافی است ؟

درست مصرف کردن مردم بدون شک یکی از راه حل های اصلی کاهش  مصرف آب است اما آیا اگر هنوز برخی از مدیریت های غلط وجود داشته باشد، باز هم می توان با درست مصرف کردن ایران را از یک بحران آب شدید نجات داد ؟

نائومی کلین، در کتاب " این همه چیز را تغییر می دهد " در پاسخ به چنین سوالی می نویسد: «  تعداد زیادی از ما یک حقیقت محیط زیستی را می بینیم اما سریعا آن را رد می کنیم و یا آن را به یک جوک تبدیل می کنیم. برخی دیگر از ما برای خود داستان هایی می سازند که در آینده تکنولوژی حتما این مسائل را حل می کند که در این کتاب متوجه شدم این هم روشی برای فرار از حقیقت است.  گروهی از ما به این قضیه به شکل اقتصادی نگاه می کنند، این گروه بر این باورند که با داشتن پول بیشتر وقتی شهرشان نابود شد می توانند دوام بیاورند. یا حتی به خودمان می گوییم، وقتمان نمی رسد به موضوع هایی تک که بسیار انتزاعی هستند فکر کنیم.

اما یک روش دیگر هم وجود دارد؛ ما مشکل را می بینیم و به خودمان می گوییم فقط باید خود را تغییر دهیم، اما فراموش می کنیم که باید سعی کنیم سیستمی را تغییر دهیم که عامل اصلی این بحران ها هستند زیرا فکر می کنیم با این کار انرژی زیادی مصرف می شود و هیچ تاثیری ندارد. در نگاه اول به نظر می رسد این کار به شکلی راه حل است اما در واقع یکی از چشم های ما کاملا بسته است. راه هایی برای جلوگیری از رسیدن به یک آینده وحشتناک وجود دارد، اما این منجر به یک تغییر در همه چیز می شود. »

منبع: خبرآنلاین- مورخ 14 شهریور 1395

منبع عکس: اینترنت سایت -.itu.int