همایش تجلیل و معرفی شرکتهای برتر ایران برای بیست و پنجمین سال متوالی برگزار شد. در اینجا به بررسی و تحلیل این شرکتها و مقایسه آنها با برخی از کشورهای منطقه و جهان می پردازیم.
در بهمن‌ماه هرسال، فهرست شرکتهای برتر ایران بروزرسانی می‌شود؛ اما امسال این سنت با تغییراتی همراه بود که مهم‌ترین مورد به جهش شرکتهای مرتبط با حوزه نفت، گاز و پتروشیمی در رده‌بندی صد شرکت برتر مربوط می‌شود. بررسی گزارش شرکتهای برتر۱۴۰۱ ایران ضمن تایید رشد سهم شرکتهای نفتی از کل فروش سال، از حجم ۳هزار و ۶۹۸هزار میلیارد تومانی فروش ۱۰۰شرکت برتر ایران خبر می دهد.
گزارش سازمان مدیریت صنعتی از بنگاه‌های موفق سال، نشان از رشد ۶۷درصدی درآمد ۱۰۰شرکت برتر ایران نسبت به سال گذشته و وزن بالای گروه‌هایی همچون «نفت»، «فلزات اساسی»، «بانک» و «پتروشیمی» در فهرست برترین‌های اقتصاد دارد. جهش درآمدی ۱۰۰شرکت برتر در حالی محقق شده است که صادرات ۱۰شرکت برتر فهرست بالغ بر یک‌میلیارد دلار گزارش شده؛ ضمن اینکه سهم عمده بازیگران موفق در حوزه صادرات به شرکتهای نفتی و فرآوردههای نفتی و پتروشیمی مربوط است. از نکات جالب این فهرست ایجاد ۳۵۰هزار میلیارد تومان ارزش افزوده توسط ۱۰شرکت مختلف حاضر در فهرست است.
راز ترقی و پیشرفت صد شرکت برتر صنعتی کشور چه بوده است؟
مهم‌ترین عامل موفقیت این شرکتها تلاش آنان برای توسعه صادرات و صادرات‌محور بودن آنان است. شاهد این گزاره هم سهم بیش از ۹۵ درصدی این شرکتها در صادرات کشور است.نقش‌آفرینی در داخلی‌سازی محصولات، توسعه کارآفرینی و اشتغال‌زایی، اثرگذاری در افزایش تولید ناخالص داخلی، سودآوری، ایفای نقش مسوولیت‌‌‌های اجتماعی، صادرات‌گرا بودن، مشتری‌محوری، استفاده از فناوری و نوآوری در کسب و کار و توسعه بهرهوری، دلایل بزرگ شدن شرکتهای برتر است. همچنین برخورداری از فرهنگی متعالی و کار تیمی منسجم، راهبری شرکتی شایسته، نیروی انسانی توسعه‌یافته و هوشمند، آیندهپژوهی و تعاملات بین‌المللی نیز در دستیابی این شرکتها به مقام شرکتهای برتر بی‌تاثیر نبوده‌اند.
شاخص‌‌‌های مورد استفاده در رتبه‌بندی
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در مورد جزئیات شاخص‌‌‌های مورد استفاده در رتبه‌بندی شرکتها گفت: تعداد شرکت‌هایی که در این همایش معرفی می‌‌‌شوند، ۵۰۰ شرکت است که همان‌طور که اشاره شد، بر اساس میزان فروش جداسازی و با ۳۲ شاخص دیگر ارزیابی می‌‌‌شوند. اما شاخص‌‌‌های فرعی ما شاخص‌‌‌هایی هستند که بر اساس اندازه، رشد شرکت، فروش، رشد فروش، فروش سرانه، ارزش افزوده، تعداد کارکنان، رشد اشتغال، دارایی‌‌‌ها و رشد دارایی‌‌‌ها مورد ارزیابی قرار میگیرند. توصیه من این است با توجه به آنکه دنیا این شاخص را هم لحاظ کرده، شاخص یادشده هم به شاخص‌‌‌های قبلی اضافه شود. کیانی‌بختیاری ادامه داد: شاخص سودآوری و عملکرد، شاخص بهرهوری، بهرهوری کل، بهرهوری کل عوامل، بهرهوری نیروی انسانی، شاخص‌‌‌های صادرات، سرانه صادرات، رشد صادرات، رشد نقدینگی، شاخص بدهی و شاخص بازار از جمله شاخص‌‌‌هایی هستند که در این رتبه‌بندی مورد استفاده قرار میگیرند. او تصریح کرد: سهم هر گروه صد‌تایی از کل فروش ۵۰۰ شرکت، تحلیل شده است.
بر اساس این تحلیل، ۲/ ۸۸درصد سهم فروش به ۱۰۰ شرکت اول اختصاص دارد. ۲/ ۸درصد به ۱۰۰ شرکت دوم، ۴/ ۲درصد به ۱۰۰شرکت سوم، ۹/ ۰درصد به ۱۰۰ شرکت چهارم و بالاخره ۳/ ۰درصد به ۱۰۰ شرکت پنجم اختصاص دارد. او یادآوری کرد: بیش از ۷۰ تا ۸۰درصد اشتغال‌زایی که در سطح کشور ایجاد می‌شود در همین شرکت‌هاست. کیانی بختیاری در ادامه افزود: بیش از ۹۵درصد صادرات کشور مدیون شرکتهای بزرگ است و بخش عمده ارزش افزوده و GDP کشورتوسط این شرکتها تامین می شود.
جزئیات رتبه‌بندی شرکتهای دانشبنیان
۵۰ شرکت دانشبنیان در رتبه‌بندی سال ۱۴۰۱ حضور داشتند که تعداد حاضران رشته صنعت‌‌‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم‌افزارهای رایانه‌‌‌ای ۲۶ شرکت، ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته ۱۰ شرکت، مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر محصولات شیمیایی ۶ شرکت، دارو و فناوری‌‌‌های مختص درمان ۴ شرکت، برق و الکترونیک و مخابرات ۲شرکت، خدمات تجاری‌سازی یک و بایو‌تکنولوژی و سیستم کشاورزی و صنایع غذایی یک شرکت بوده است.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در ادامه توضیح داد: شرکت دانشبنیان شرکتی است که کوچک‌مقیاس است اما محدوده اثرگذاری برابری با شرکتهای بزرگ دارد. در ۱۰۰ شرکت اول، یک شرکت دانشبنیان، در ۱۰۰ شرکت دوم ۱۷، ۱۰۰تای سوم ۱۴ شرکت و در ۱۰۰ شرکت چهارم ۱۱ شرکت دانشبنیان داریم. او افزود: دو رویکرد در مورد دانشبنیان کردن شرکتهای بزرگ وجود دارد؛ رویکرد نخست R&D بوده و رویکرد دوم نیز این است که شرکتهای بزرگ از دستاورد شرکتهای دانشبنیان استفاده می‌کنند تا آنها هم دانشبنیان شوند و هر دو رویکرد هم مورد پذیرش است.
مقایسه شرکتهای برتر ایران با همپیشگان جهانی
به گفته کیانی بختیاری، در مقایسه با جهان، پنج شرکت اول ایران، به ترتیب شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با فروش ۱۱.۷۳۰ میلیون دلار، شرکت نفت ستاره خلیج فارس با فروش ۱۰.۵۲۹ میلیون دلار، شرکت پالایش نفت بندرعباس با فروش ۸.۶۰۶ میلیون دلار، شرکت فولاد مبارکه اصفهان با فروش ۸.۰۷۱ میلیون دلار و شرکت سرمایه‌گذاری غدیر با فروش ۶.۸۹۴ میلیون دلار هستند.
در برابر ۴ شرکت برتر جهان نیز عبارت از :
وال‌مارت با فروش ۵۷۲.۷۵۴ میلیون دلار،
شرکت آمازون با فروش ۴۶۹.۸۲۲ میلیون دلار،
شرکت STATE GRID با فروش ۴۶۰.۶۱۷ میلیون دلار،
شرکتChaina national petroleum با فروش ۴۱۱.۶۹۳ هستند.
کیانی بختیاری به همین فاصله اشاره کرد و توضیح داد که فروش اولین شرکت برتر ایران ۱۱.۷۳۰ میلیون دلار است در حالی که فروش پانصدمین شرکت جهان ۲۸.۶۵۰ میلیون دلار است. سهم ۵۰۰شرکت فورچون فروشگاه‌‌‌ها ۱۰ درصد، فرآوردههای نفتی ۹ درصد، بیمهای ۹ درصد، بانک‌ها ۷درصد و در ایران فرآوردههای نفتی ۱۷ درصد، پتروشیمی ۱۶ درصد، گروه فلزات اساسی ۱۵درصد و گروه بانک‌ها ۱۳درصد و گروه شرکتهای چند‌رشته‌ای ۸درصد است.
مقایسه ایران با ترکیه، آمریکا و هند
وی در ادامه به مقایسه شرکتهای ایرانی، هندی، ترکیه‌‌‌ای و آمریکایی پرداخت و افزود:
سهم شرکتهای برترکشور ترکیه در گروه فرآوردههای نفتی ۱۴ درصد، انرژی ۱۲درصد و فلزات ۸درصد است.
در آمریکا، فروشگاه‌‌‌ها نزدیک به ۲۰ درصد، موسسات بیمهای ۸ درصد و رایانه و فعالیت‌‌‌های وابسته ۷درصد از شرکتهای برتر را تشکیل می دهند.
در هند گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری ۱۸ درصد، فرآوردههای نفتی ۱۵درصد و گروه واسطه مالی ۱۲درصد است.
کیانی بختیاری همچنین ادامه داد: مقایسه اولین شرکت ایران با ۱۱ میلیارد و ۷۳۰ میلیون دلار فروش با وال‌مارت که اولین شرکت جهان است با ۵۷۲ میلیارد و ۷۵۴ میلیون دلار انجام شده است. پانصدمین شرکت جهان هم با رقم ۲۸ میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار است. یعنی فروش شرکت اول جهان ۴۹ برابر فروش اولین شرکت ایران است و فروش پانصدمین شرکت جهان ۴/ ۲ برابر اولین شرکت ایرانی است.
مقایسه شرکتهای ایران و ترکیه
کیانی‌بختیاری در ادامه اظهار کرد: صادرات سرانه ۵۰۰ شرکت ایران ۴۳ درصد صادرات سرانه ۵۰۰ شرکت ترکیه است. فروش اولین شرکت ترکیه ۶/ ۱ برابر فروش اولین شرکت ایرانی است. کیانی بختیاری در ادامه اظهار کرد: یکی از شاخصه‌‌‌های بین‌المللی برای پذیرش و بزرگ شدن شرکتها، توسعه خدمات مسوولیت اجتماعی و محیط زیستی است. مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در مورد علل برتری شرکتهای بزرگ یادآوری کرد: اولین اقدام شرکتهای بزرگ و متعالی بحث اصلاح فرهنگ سازمانی است. برخورداری از فرهنگ متعالی سازمانی و کار تیمی مهم‌ترین اقدام آنان در راستای موفقیت و صادرات‌محور شدن است. دومین نکته راهبری شرکتی و سومین نکته نیز وجود نیروی انسانی توسعه‌یافته و هوشمند و سعی در نگهداشت و حفظ آنهاست. چهارمین نکته آیندهپژوهی و در نهایت بحث پنجم نیز بحث تعاملات بین‌المللی است.
وی در ادامه افزود: توجه به ابرروندها که باعث ایجاد فرصت‌‌‌های جدید، رشد بهرهوری و هدایت ایده‌‌‌ها به سمت تجاری‌سازی می‌شود، امری ضروری است. در روندهای بزرگ مدلهای جدید کسب و کار جزو ابرروندها هستند و شرکتهای بسیار بزرگ مدلهای جدید کسب و کار را به عنوان ابرروند فراهم کردند. مهاجرت مغزها در این‌باره بسیار مهم است و شرکتهای موفق باید نخبگان خود را حفظ کنند.
شرکتهای تازه‌وارد
زایش‌‌‌های اقتصاد ایران در چنین بخش‌‌‌هایی قابل رویت است. اینکه کدام صنایع در کدام استان‌ها و با چه برندی توانسته‌‌‌اند به خلق ارزش‌افزوده نائل شوند، از مهم‌ترین نکاتی است که در این بخش می‌‌‌توان به آن پی برد. بنا بر گزارش سازمان مدیریت صنعتی، در رتبه‌بندی امسال، شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس، شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس، شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان (هلدینگ)، شرکت پالایش نفت آفتاب، شرکت بهمن‌موتور، شرکت تهیه و توزیع قطعات و لوازم یدکی ایران‌خودرو – ایساکو (هلدینگ)، شرکت تضامنی ناصر قاسمی‌راد و شرکا و شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد، شرکتهای تازه‌وارد در فهرست ۱۰۰شرکت برتر هستند. منظور از شرکتهای تازه‌وارد، شرکت‌هایی هستند که در سال‌جاری به فهرست ۱۰۰شرکت اول راه یافته‌اند.
بیشترین رشد فروش
این شاخص از منظر درصد رشد فروش محاسبه شده و نشان می‌دهد شرکتهای فعال در بخش انرژی در این فهرست در زمینه رشد فروش دست‌بالا را داشتهاند. اطلاعات منتشرشده از سوی سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد که در رتبه‌بندی امسال شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس، شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان (هلدینگ)، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه سرمایه رفاه (هلدینگ)، شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس و شرکت پالایش نفت آفتاب بیشترین رشد فروش را ثبت کردهاند.
بالاترین ارزش‌افزوده
فولادمبارکه با بیش از ۱۲۷هزار میلیارد تومان، بیشترین ارزش‌افزوده اقتصادی را در بین این ۵۰۰شرکت ایجاد کرده است. مطابق اطلاعات رتبه‌بندی سال ۱۴۰۱ شرکت‌هایی که بالاترین ارزش‌افزوده را ثبت کردهاند، شامل شرکت فولادمبارکه اصفهان (هلدینگ)، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس (هلدینگ)، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر (هلدینگ)، شرکت ملی صنایع مس ایران (هلدینگ)، شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان (هلدینگ)، شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس، شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (هلدینگ)، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر (هلدینگ)، بانک ملت (هلدینگ) و شرکت معدنی و صنعتی چادرملو (هلدینگ) هستند.
بانک‌ها دست بالا را در این بخش داشتهاند؛ چنان‌که در رتبه‌بندی امسال۵۰۰شرکت برتر ایران آمده، شرکتها از لحاظ بیشترین دارایی نیز طبقه‌بندی شده‌اند که به ترتیب بانک ملت، بانک صادرات ایران، بانک تجارت، شرکت سرمایه‌گذاری پارس‌آریان، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، بانک پاسارگاد، بانک‌پارسیان، بانک رفاه کارگران، شرکت فولادمبارکه اصفهان و شرکت گروه مپنا بیشترین دارایی را ثبت کردهاند.
بالاترین اشتغال‌زایی
خودروسازی، بانکداری و فولاد سه قلمرو اشتغال صنعتی کشور هستند که گزارش imi۵۰۰ هم به آن اذعان کرده است. نتایج رتبه‌بندی سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که شرکت ایران‌خودرو (هلدینگ)، شرکت سایپا (هلدینگ)، بانک ملت (هلدینگ)، شرکت فولادمبارکه (هلدینگ) و بانک صادرات ایران (هلدینگ) بالاترین اشتغال‌زایی را در بین همه شرکتهای کشور داشتهاند. داده‌‌‌های سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد که این پنج‌شرکت در کنار هم حدود ۱۶۰هزار شغل ایجاد کردهاند.
بیشترین سودآوری
شرکت فولادمبارکه (هلدینگ)، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس (هلدینگ)، شرکت ملی صنایع مس ایران(هلدینگ)، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر (هلدینگ) و شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان (هلدینگ) بیشترین سودآوری را داشتهاند؛ ترکیبی که عینا شبیه سال ۱۳۹۹ است. این پنج‌شرکت در کنار هم بیش از ۳۵۰هزار میلیارد تومان سود ایجاد کردهاند.
بیشترین بازده فروش
در رتبه‌بندی سال ۱۴۰۱ شرکتها به لحاظ بیشترین بازده فروش نیز تقسیم‌بندی شده‌اند. بر این اساس شرکت سرمایه‌گذاری صباتامین (هلدینگ)، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات (هلدینگ)، شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس (هلدینگ)، شرکت ملی مس صنایع مس ایران (هلدینگ) و شرکت معدنی و صنعتی چادرملو (هلدینگ) بیشترین بازه فروش را تجربه کردهاند.
بیشترین صادرات
در بین پنج‌صادرکننده برتر کشورنام‌‌‌های تازه‌‌‌ای به چشم می‌‌‌خورد. ارزیابی سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد به لحاظ بیشترین صادرات شرکتهای صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس، شرکت ملی صنایع مس ایران (هلدینگ)، پتروشیمی نوری و شرکت پالایش نفت بندرعباس در رتبه اول تا پنجم قرار گرفته‌اند. این پنج‌شرکت درمجموع بالغ بر ۱۱میلیارد دلار صادرات داشتهاند.
بالاترین ارزش بازار
از لحاظ بالاترین ارزش بازار نیز شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس (هلدینگ) با بیش از ۵۵۵هزار میلیارد تومان، شرکت فولادمبارکه اصفهان (هلدینگ) با بیش از ۳۲۲هزار میلیارد تومان و شرکت ملی صنایع مس ایران (هلدینگ) با بیش از ۲۹۶هزار میلیارد تومان در رتبه‌های اول تا سوم شرکتهای ایرانی با بیشترین ارزش بازار ایستاده‌اند.
منبع: روزنامه آرمان شرق و دنیای اقتصاد
ارسال نظرهای شما :